kritiken hemeroteka

8.535 kritika

« | »

Zapataren oihana / Iñigo Aranbarri / Susa, 1997

Mexikoren magia Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1997-06-28

Zapataren oihana Mexikoko hegoaldean dago gutxi gora-behera, La Candonan hain zuzen, eta haraino joan zen Iñigo Aranbarri, EZLN-koek gonbidatuta, oihanean bertan bildu baitzituzten lagun asko, beren asmoak eta politika azaltzeko. EZLN-koak “zapatistak” dira, oso ezagunak egin ziren duela urte batzuk, oihanetik irten eta herri bat hartu zutenean. Harrezkero, haien buru edo egiten duena, “Markos Komandantea”, ospearen lorearen usaina aditu zuen, komunikabideek lagunduta noski.

Iñigo Aranberrik La Candonara egindako bidaia kontatzen digu. Oaxaca-tik hasita, munduko hiririk ederrena egilearen hitzetan. Han autobus bat hartu eta hegoaldera joango da. La Candonarekikoak egin ondoren iparraldera berriro, Mexiko D.F.-ra, eta hor amaitzen da bidaia, eta horrekin batera liburua.

Niri gustagarria egin zait liburua. Idazketa du erakargarriena: esaldi laburrak, zehatzak, zorrotzak, baina era berean lasaiak. Barojak ere halaxe idazten zuen. ¡Barojak! Ez da galtzen erretorika hutsaletan, subjetibitate alferrekoetan, gogoeta errepikakorretan. Esan behar duena esaten du, behar diren hitzak erabiliz, ez gehiago eta ez gutxiago: hitz justuak. Polita da autobusean sartuta dagoelarik, handik ikusten duenaren deskribapena, poetikoa neurri handian. Izan ere, liriko askoa da liburua, ez soilik deskribapenetan. Giroa esango nuke dela hartaratzen duena. Giro berezia Mexikokoa: ele zaharrak, legendak, mitoak, ametsak, hildakoekiko begirunea eta neurri berean biziekiko larderia… Magiaren laino artetik sortua dena, edo ia dena. Istorioa ugari kontatzen ditu egileak, bidaiarenarekin nahasten ditu. Horregatik da liburu hau bidaia xoilaren kontaera baino zerbait gehiago. Literatura dago, eta ona, liburu borobil honetan, erreportaiaren eta saiakera antropologikoaren artekotza har daitekeena.

Iñigo Aranberrik, dena dela, ez du ahazten zerk bultzatu zuen Lacondanara joatea. EZLN-ko kongresu edo biltzarra deskribatzen digu, haien ahots bihurtzen da gurera denean. Ironia ere badago, noski; ironia biguin eta inozoa batzuetan, berak badakiela non den, nondik etorria den, adierazteko balio duena. Sentiberatasuna ere bai, egilea bera liluratuta utzi duten pertsonekikoa. Eta lilura hori ondo azaltzen daki, kutsatzeraino nonbait.

Azken kritikak

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Simulakro bat
Leire Ugadi

Maddi Galdos Areta

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Paloma Rodriguez-Miñambres

Patrizioak eta plebeioak
Kepa Altonaga

Mikel Asurmendi

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Asel Luzarraga

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak