kritiken hemeroteka

8.360 kritika

« | »

Gerbault bakartia / Xabier Lizardi / Erein, 1996

Lizardi eta Gerbault Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1996-09-14

“Gerbault bakartia” izeneko testu hau nondik nora agertu zaigun jakin nahi duenak irakur beza Lurdes Otaegik idatzitako hitzaurrea: “Lizardiren mendeurreneko erakusketarako materialen bila niharduela, Lizardiren familiakoek gorderiko liburuen artean aurkitu nuen, besteren artean, artikulu exotiko hau 1930eko Argiaren Egutegian, 69-74 orrialdeetan argitaratua”. Alain Gerbault oso ezaguna egin zen garai hartan, munduari berak bakarrik eta itsasuntzi txiki oihal bateko batean eman ziolako bira. Liburu bat idatzi zuen, “A la pursuite du soleil”, “Eguzkiaren jarraika”, Lizardiren itzulpenean. Artikulua, Lurdes Otaegik esaten digunez, liburu irakurri ondoren idatzi zuen Lizardik, eta Alain Gerbaultek berak bidaian egindako argazkiekin hornitu zuen.

Lizardiren teoria poetikoak argitzeko balio digu artikuluak. Bakardadea eta natura maite zituen poetak ezin txalotzeke utzi Alain Gerbaulten bidaia. Hasera-haseratik esaten digu Lizardik atsegin zaiola itsas bidazti frantziarra. Erabilitako doinu eta miresmen-keinuez badakigu bat egiten duela haren izaerarekin. Zuzenean ez bada ere, bidenabar adierazten digu arimaz anaiak direla frantziarra eta bera: “Alain bezalako gizakumeak, giza-landuen artean, hau da ‘zibilizatuaren’ erdian izan ezik, ez zaizkizu inon aspertzen”. Edo piska bat aurrerago, Alain Gerbaultek ezagututako herriez ari dela: “Itsasalde urrun haietan gizonzibilizatuak egindako lanari zer deritzo Alainek?… Bada…, gehienetan negargarria dela. Izadia gorri-gorrian atsegin zaio giza ikuturik gabe. Gizadiak, berriz, jare, beren ohiturak eta izaera nabari; inork azpiratu, ez aldatu ez bihurritu gabe”. Lizardik ez du begi onez ikusten herriek beren ohiturak eta tradizioa galdu izana. Hona hemen pasarte argigarri bat: “Mangavera uhartera jaisten denean, ez oinetako ez txapelik; elastiko bat, eta futboleko galtza motzak, soineko guztitzat; bertako beltzak bera baino jantziagoak dakusa, europeartuegiak dionez. Hango neska-mutikoek Frantziako kondaira bai, baina ez berena, ikasten dihardute; eta horri ez dio ederresten Alainek, bera frantziarra izanagatik”. Dena dela, ez Alain Gerbaultek ez Lizardik ez dute aztertzen zergatik gertatzen den hori.

Liburuxka honek beste bi testu ere badakartza: “Herrialdeak eta abendak”, Luis Eleizalderen “Paises y razas” izeneko liburuari buruzko iruzkina; eta “Segurako hitzaldi aberkoia”, Sabino Aranaren omenez egindako hitzaldia, hain zuzen.

Azken kritikak

Twist
Harkaitz Cano

Mikel Asurmendi

Detaile xume bat
Adania Shibli

Jon Jimenez

Antzerkiaren labirintoan I
Ander Lipus

Amaia Alvarez Uria

Galbahea
Gotzon Barandiaran

Maite Lopez Las Heras

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Jon Jimenez

Uztapide eta Xalbador
Pako Aristi

Mikel Asurmendi

Barkamena existituko balitz bezala
Mariana Travacio

Jon Jimenez

Monogamoak
Iñigo Astiz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Joxe Aldasoro

Lanbroa
Pello Lizarralde

Mikel Asurmendi

Sorginak, emaginak eta erizainak
Barbara Ehrenreich / Deirdre English

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro

Mikel Asurmendi

Gerezi-denbora
Montserrat Roig

Amaia Alvarez Uria

Presbiziak lagundu omen digu
Edu Zelaieta

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

Hedabideak