« Sasoi guztietarako liburua | Umorezko literatura »

Oiuak / Basilio Pujana / Sendoa, 1997

Bertsoak eta topikoak Javier Rojo / El Correo, 1997-06-17

Inoiz ez dut uste izan bertsolaritza euskal kulturaren gordailurik garrantzitsuena denik. Askotan, bertsolaritza gertatzen den inguruari berari atxikiegia iruditu zait, hau da, sortu bezain laster desagertzeko jaioa, tradizio finkoa eratu ezinik. Gainera, Euskal Herriko topiko atzerakoienetakoekin erlazionaturik agertzen zaigu sarritan. Halaxe gertatzen da, nire ustez, Basilio Pujanaren bertso hauekin. Bizkaierazko bertso hauek gerra aurrean lurralde honetan egin ohi zen bertsolaritzaren jarraipen moduan agertzen dira. Eta ideologiaz behintzat, garai hartan gelditu dela ematen du. Abertzaltasun mota batean betidanik agertzen diren topikoak hemen ere berriturik ikusten ditugu: espainolek euskaldunak menpean dituztela; euskaltasunean aberria eta jainkoa (beste hitzetan, integrismoa) elkarturik daudela; lege batzuk jatorrizkoak direla, eta gizonek ezin dituztela aldatu, etab. Kritika soziala ere egin nahi duela dirudi batzutan, pobreen eta aberatsen arteko aldeak aipatzen direlarik, populismo errez baten bidez. Azken finean, behin baino gehiagotan adierazten denez, “eurak” eta “gu” bi talde zeharo desberdinetan gaude. Niri, ordea, ez zait batere argi geratu nortzuk diren “eurak” eta nortzuk “gu”.