kritiken hemeroteka

8.546 kritika

« | »

Gasteizko hondartzak / Xabier Montoia / Susa, 1997

Sasoi guztietarako liburua Xabier Mendiguren Elizegi / Argia, 1997-06-15

Bost urte joan dira Montoiak “Emakume biboteduna” lan bikain hura kaleratu zuenetik: ez da harritzekoa ere, giza sentimenduen arakatze biribil hura edozein sortzaile barrenak hustuta uzteko modukoa baitzen. Eta tartean bere bakarkako diskoa. “Beti oporretan”.

Oporrak utzi eta itzuli da, ordea. Bilduma mardula da “Gasteizko hondartzak”, ia 300 orri hartzen baitute bere hogeita bi ipuinek. Eta trinkoa; izan ere, horixe baitu bereizgarri nagusia: ipuin guztiek badute lotura-hari bat, obrari esanahi eta estilozko batasuna ematen diotenak. Bi baliabide erabili ditu helburu horretarako: batetik, dena Gasteizen gertatzen da baina jarraipen bat eginez denboran zehar, lehenengo ipuina 1937an gertatzen baita eta azkena gaur egun, tartean 60 urtetan zehar apurka aurrera eginez, frankismoko aldi desberdinak, Franco osteko lehen urte nahasiak eta ondoko sistema berriaren finkatzea azalduz. Une historikoa ez da ipuinen muina, atzeko dekoratua baizik, pertsonaien arropa, irratiko kantak edo tabernako edariak bezala.

Bigarren baliabidea, pertsonaien bidezko lotura da: ez dira errepikatzen, baina ipuin guztietan agertzen da aurreko istorioko norbait, bigarren mailakoak aurrenekora iraganez eta alderantziz, bizitzan bertan bezala. Bizi izandakoaren inpresio sakon hori da irakurleari itsatsita geratzen zaiona: ispilu bat erabili duela Montoiak Gasteizko hiriaren historian eta hiritarren kontzientzietan barrena, argazki soziologiko zorrotzak bezain erretratu psikologiko sinesgarriak burutuz.

Uda girorako irakurketa aproposa dirudi liburuak izenburua ikusita; edukia irakurrita, berriz, urtaro guztietarako egokia, eta urte askoan erreferentzia izango dena gainera. Zorionak.

Azken kritikak

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban

Mikel Asurmendi

Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz

Gorka Bereziartua Mitxelena

Juana
Jon Artano Izeta

Mikel Asurmendi

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Simulakro bat
Leire Ugadi

Maddi Galdos Areta

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Ibon Egaña

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Paloma Rodriguez-Miñambres

Artxiboa

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

Hedabideak