« Euskal liburugintzaz | Bertsoak eta topikoak »
Gasteizko hondartzak / Xabier Montoia / Susa, 1997
Sasoi guztietarako liburua Xabier Mendiguren Elizegi / Argia, 1997-06-15
Bost urte joan dira Montoiak “Emakume biboteduna” lan bikain hura kaleratu zuenetik: ez da harritzekoa ere, giza sentimenduen arakatze biribil hura edozein sortzaile barrenak hustuta uzteko modukoa baitzen. Eta tartean bere bakarkako diskoa. “Beti oporretan”.
Oporrak utzi eta itzuli da, ordea. Bilduma mardula da “Gasteizko hondartzak”, ia 300 orri hartzen baitute bere hogeita bi ipuinek. Eta trinkoa; izan ere, horixe baitu bereizgarri nagusia: ipuin guztiek badute lotura-hari bat, obrari esanahi eta estilozko batasuna ematen diotenak. Bi baliabide erabili ditu helburu horretarako: batetik, dena Gasteizen gertatzen da baina jarraipen bat eginez denboran zehar, lehenengo ipuina 1937an gertatzen baita eta azkena gaur egun, tartean 60 urtetan zehar apurka aurrera eginez, frankismoko aldi desberdinak, Franco osteko lehen urte nahasiak eta ondoko sistema berriaren finkatzea azalduz. Une historikoa ez da ipuinen muina, atzeko dekoratua baizik, pertsonaien arropa, irratiko kantak edo tabernako edariak bezala.
Bigarren baliabidea, pertsonaien bidezko lotura da: ez dira errepikatzen, baina ipuin guztietan agertzen da aurreko istorioko norbait, bigarren mailakoak aurrenekora iraganez eta alderantziz, bizitzan bertan bezala. Bizi izandakoaren inpresio sakon hori da irakurleari itsatsita geratzen zaiona: ispilu bat erabili duela Montoiak Gasteizko hiriaren historian eta hiritarren kontzientzietan barrena, argazki soziologiko zorrotzak bezain erretratu psikologiko sinesgarriak burutuz.
Uda girorako irakurketa aproposa dirudi liburuak izenburua ikusita; edukia irakurrita, berriz, urtaro guztietarako egokia, eta urte askoan erreferentzia izango dena gainera. Zorionak.
Mendeku eskubidea
Ernesto Prat Urzainki
Jon Jimenez
Euri gorriaren azpian
Asier Serrano
Asier Urkiza
Rifqa
Mohammed el-Kurd
Ibon Egaña
Galbahea
Gotzon Barandiaran
Paloma Rodriguez-Miñambres
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Mikel Asurmendi
Gurpilak
Eztizen Artola Iturrate
Irati Majuelo
Argialdiak
Miriam Luki
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Leiho bat bihotzean
Aintzane Galardi
Paloma Rodriguez-Miñambres
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Asier Urkiza
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Nagore Fernandez
Herriaren hezkuntza eta demokrazia
Nadezhda Krupskaia
Jon Jimenez
Sinposioa
Platon
Aritz Galarraga
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Joxe Aldasoro
Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Mikel Asurmendi