kritiken hemeroteka

8.553 kritika

« | »

Nork bere ozeanoa / Xabier Etxaniz Rojo / Erein, 2006

Mututasunaren ozeanoa Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2007-02-09

Ipuina da euskal literaturan azkenaldi honetan gehien edo sarrien landu den jeneroa. Harkaitz Canoren eta Izagirreren liburuaz gainera (sonadunak biak ala biak), oso denbora gutxian liburu interesgarriak kaleratu dira. Montoiarena da bat (lehenago beste aldera joaten ez banaiz, zin dagit aztertuko dudala, alazankoa!), baina ez bakarra. Xabier Etxanizen liburuak baditu merezimenduak aski aipagarrien artean kokatzeko. Has gaitezen.

Hamaika testu dira, hamaika ipuin. Ipuinak, izan ere, eremu zabala hartzen du, eta ipuinak dira eguneroko gezur txikiak eta idazleen ezohiko gezur handiak, fantasiak eta asmakizunak, trikimailuak eta trikimontañak. Ipninak dira nork bere buruarentzat asmatzen dituen aitzakiak eta maitzakiak.

Bakarrizketa asko ere ipuinak dira, nork bere burua engainatzeko saioak, nork bere buruari aitortzeko ahaleginak

Xabier Etxanizen hbura honetan bakarrizketa asko dago, bakarrizketa aittorpen ugari. Ez dabil ahots askorik ipuinotan (ez soilik Xabier Etxanizen hauetan), baina deigarria egiten da pertsonaien soraiotasuna, entzungarria egiten den bezala haien mututasuna. Bakardadera kondenatuak dira, eta kondena, batzuetan, heriotzaren eremuan betetzen dute, beren buruez beste eginez. Baina lehenago bizitzaz beste egin dute. Egoera hori (ez-bizitzarena) azaltzen saiatzen dira pertsonaiak, hitzak sendatzeko ahalmena balu bezaia.

Sendagarri, ordea, isiltasuna zaie. Batzuek, gainera, gutun modua hartzen dute espresiobide, eta gutun moduan zabaltzen da kontaera, ondorio guztiekin. Alegia, gutunak ez du beti erantzunik eskatzen. Badira erantzunik nahi ez duten gutunak eta, era berean, badira inora bidaltzen ez diren gutunak. Gutuna, beraz, jeneroetan bereziena da, eta hibridoena.

Norentzat idazten dira gutunak? Nork bere barnea lasaitzeko? Ez dakit.

Bakardadearen mapa mutua marraztu du Xabier Etxanizek. Beren baitatik beren baitara jaurtiak izan diren petsonaia herabe eta galduen gidari.

Azken kritikak

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Irati Majuelo

Denbora galduaren bila / Swann-enetik
Marcel Proust

Aritz Galarraga

Iraileko zazpi egun
Eneko Azedo

Aiora Sampedro

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Mikel Asurmendi

Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Lurrez estali
Ximun Fuchs

Jon Jimenez

Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo

Mikel Asurmendi

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Artxiboa

2025(e)ko iraila

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

Hedabideak