susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Bakardadeaz | Nobela-nobela »

Nork bere ozeanoa / Xabier Etxaniz Rojo / Erein, 2006

Mututasunaren ozeanoa Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2007-02-09

Ipuina da euskal literaturan azkenaldi honetan gehien edo sarrien landu den jeneroa. Harkaitz Canoren eta Izagirreren liburuaz gainera (sonadunak biak ala biak), oso denbora gutxian liburu interesgarriak kaleratu dira. Montoiarena da bat (lehenago beste aldera joaten ez banaiz, zin dagit aztertuko dudala, alazankoa!), baina ez bakarra. Xabier Etxanizen liburuak baditu merezimenduak aski aipagarrien artean kokatzeko. Has gaitezen.

Hamaika testu dira, hamaika ipuin. Ipuinak, izan ere, eremu zabala hartzen du, eta ipuinak dira eguneroko gezur txikiak eta idazleen ezohiko gezur handiak, fantasiak eta asmakizunak, trikimailuak eta trikimontañak. Ipninak dira nork bere buruarentzat asmatzen dituen aitzakiak eta maitzakiak.

Bakarrizketa asko ere ipuinak dira, nork bere burua engainatzeko saioak, nork bere buruari aitortzeko ahaleginak

Xabier Etxanizen hbura honetan bakarrizketa asko dago, bakarrizketa aittorpen ugari. Ez dabil ahots askorik ipuinotan (ez soilik Xabier Etxanizen hauetan), baina deigarria egiten da pertsonaien soraiotasuna, entzungarria egiten den bezala haien mututasuna. Bakardadera kondenatuak dira, eta kondena, batzuetan, heriotzaren eremuan betetzen dute, beren buruez beste eginez. Baina lehenago bizitzaz beste egin dute. Egoera hori (ez-bizitzarena) azaltzen saiatzen dira pertsonaiak, hitzak sendatzeko ahalmena balu bezaia.

Sendagarri, ordea, isiltasuna zaie. Batzuek, gainera, gutun modua hartzen dute espresiobide, eta gutun moduan zabaltzen da kontaera, ondorio guztiekin. Alegia, gutunak ez du beti erantzunik eskatzen. Badira erantzunik nahi ez duten gutunak eta, era berean, badira inora bidaltzen ez diren gutunak. Gutuna, beraz, jeneroetan bereziena da, eta hibridoena.

Norentzat idazten dira gutunak? Nork bere barnea lasaitzeko? Ez dakit.

Bakardadearen mapa mutua marraztu du Xabier Etxanizek. Beren baitatik beren baitara jaurtiak izan diren petsonaia herabe eta galduen gidari.