kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Portukoplak / Kirmen Uribe / Elkar, 2006

Itxaropena, itsasoari esker irabazia Mikel Asurmendi / Irunero, 2007-01

“Niri bilatzea gustatzen zait, itsasoan ibiltzea. Kontua, begirada propioa izatea da. Nik uste, denok dugula begirada propioa”, hitzak ez dira nireak, Portukoplak liburuaren Kirmen Uribe egilearenak baizik. Edonola ere, nireak ere izan litezke.

Portukoplak liburuan euskal itsasertzeko pasadizoak eta koplak bildu ditu Kirmen Uribek. Kantu edo testu bakoitzari bere aburu eta gogoeta erantsi dio Ondarroako poetak. Berbarako, “Marinela” izeneko koplak “Hendaiako Gaztelua” (98. orria) testuaz apaindu du. Abadiako Gazteluaren eremuan ibili naiz, juxtu ele hauek paratu aitzin, propio eta espresuki ibili ere.

Itsas kresala usaindu behar nuen, zerumuga behatu ere lipar batez. Denok gauza bera ikus dezakegu, baina behin idazten hasiz gero desberdin idatziko dugu. Munduaren kezkei buruzko gogoeta artistikoa egiterakoan, nork bere ikuspegi propioa izatea da funtsezkoa. Kirmen Uriberen eleak plagiatzen ari naiz, nolabait.

Itsas giro eta usain sarkorra itsatsia daramatzaten kantak eta poemak bildu eta euren gaineko ikuspegia eskaini digu poetak oraingoan. Antzinako nahiz gaur egungo poemen hala nola kanten abarora pasadizo ederrak ehundu ditu idazleak.

Itsasoko hizkuntza unibertsala izaki, gaur egun eskas dugun elkartasunaren aldarria da Portukoplak liburua. Iragan hurbila sentitu dut berau irakurtzean. Hurbila baina izanagatik, “Sekulan santan” (44. orria) bertsoetan ageri den elkartasunezko mundu hura berbizitzen saiatu ere. Arrantzaleen, arraunlarien nahiz itsaslapurren liskarrak edo amodiozko istorioak ez baitira berriz errepikatuko, nik uste. Ez iraganeko moldetan behintzat. Arrainik ia ez dago, arraunlariak eliteko kirolariak bihurtu dira eta itsaslapurrak aspaldi lehorreratu ziren.

Abadia Gazteluaren ezkerrera, Aiako Harria eta Jaizkibelen magalera, laket portuak begitandu zaizkit arratsalde honetako promenaldian. Egia da, egileak dioenez, “balea”, “marinel”, “masta” edo “sirena” bezalako hitzak kode internazional bat gordetzen dutela. Egia da itsas portuak direla munduko herrialdeak batzen dituzten lekuak. Baina, egia da baita ere, laket portuetako usain berriek petrolio eta kresal usainak uxatu dituela engoitik. Balea gero eta gutxiago geratzen dela, baita marinel gutxiago ere. Itsasontzi berriko mastak egungo hizkuntza unibertsalean mintzo dira, ingelesaz, eta transatlantikoen tutu hotsek sirenen aieru eta zizpuruak aienatu zituzten urrutira.

Inozente egunean idazten ari naiz, baina ez dut inozentzia galdu haatik. Alta bada, aitortzen dizuet liburu honetako istorioek isiotzen dituztela nire baitan itsasoarekiko lilura eta mundutarrek behar duen elkartasuna. Mikel Valverderi eskerrik anitz, itxaropena gure baitan marrazten laguntzeagatik.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak