« Gizonak eta emakumeak | Neskak dantzara nahi »
Maitasunaren ikasten / Gustave Flauvert (Jean-Baptiste Orpustan) / Maiatz, 2006
Sentipenak idaztea direnean Igor Estankona / Deia, 2006-06-30
Maiatz elkartekoak oportunista hutsak dira: badakite edozein momentu dela ona Flaubertekin maitasunaren ikasteko, eta orrialde gogoangarriotara itzultzeko gonbita luzatu digute. Jean-Baptiste Orpustanen bertsioan goza dezakegu orain “L’Education Sentimentale”, eta sakonki sufritu. Orpustanek halako maiestate bat eman dio obra handinahi honen euskarazko itzulpenari, bizitasuna eta irmotasuna iradokiz. XIX. mendeko frantziar munstroaren “L’Education Sentimentale”ri “Madame Bovary arra” esan izan diote, baina zail gertatzen da konparazioa egitea. Idazlearen ametsak ez ziren berberak 1869an —“L’Education Sentimentale” agertu zenean—, edo hamabost urte lehenago —“Madame Bobary”ren garaian—, nahiz eta “Maitasunaren ikasten”ek lehen bertsio zaharrago bat ere bazeukan. Flaubertek estilo hutsaren gainean zutik mantendu nahi du bere prosa “L’Education Sentimentale”n. Ezeri buruzko literaturaren bila eta porrotaren estetikan behera, bere burua zeharo estutzen eta inplikatzen du liburu honetan.
Gustave Flaubertek esan zezakeen nobelako Federik Moreau bera zela, denok baikara Federik Moreau. Ez gara gai gure etorkizuna gobernatzeko. Eta amets guztiak bidean abandonatu ahala, Federik Moreauri infernu huts eta gogaikarrienera laguntzen dio Flauberten lumak. Kortesanarenean kontsolamendua eta burges handiarenean “norbait” bilakatzeko aukera lortu nahian, benetako maitearen besoetatik kanpo ezerezaren horma baino ez du aurkitzen protagonistak. Idazleak Federiken duda itzelezko perfekzioz deskribatzen du. Baliteke Flaubertek amaiera posiblerik gabeko nobela idatzi nahi izana, baina baliteke, baita, amaiera posible guztiak desegin izana idazten ari zen bitartean. Gauza da basamortuko harean bezala galtzen eta sikatzen dela istorioa: Federikek bere lagun Deslauriersi egiten dion konfesioa hunkigarria bezain hotza da. Irakurleak sentitzen duen dezepzio hori bera, bat ere ortodoxoa ez den amaiera —edo amaiera falta hori—, horixe da liburua artelan bihurtzen duena. Errealitatea ikusteko errealismoaren betaurreko ilunak jantzi zituen Flaubertek halako batean. Errealismoa ere ilusio bat da, hitzik zehatzenak eta idazkerarik zailena exigitzen duen ilusioa. “L’Education Sentimentale”, zentzu horretan, gorena da.
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Jon Martin-Etxebeste
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Amaia Alvarez Uria
Arrabioen gerra
Karel Capek
Jon Jimenez
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Asier Urkiza
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Nagore Fernandez
Negu batez Mallorcan
George Sand
Aritz Galarraga
Trilogia
Jon Fosse
Hasier Rekondo
Ele eta hitz. Ahoz eta idatziz
Jose Angel Irigaray
Mikel Asurmendi
Ttau eta biok
Joseba Esparza Gorraiz
Paloma Rodriguez-Miñambres
Epilogorik gabe
Elena Sanchez
Aitor Francos
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Asier Urkiza
Pleibak
Miren Amuriza
Nagore Fernandez
Euskaldun fededun
Pruden Gartzia
Jon Jimenez