kritiken hemeroteka

8.449 kritika

« | »

Maitasunaren ikasten / Gustave Flauvert (Jean-Baptiste Orpustan) / Maiatz, 2006

Sentipenak idaztea direnean Igor Estankona / Deia, 2006-06-30

Maiatz elkartekoak oportunista hutsak dira: badakite edozein momentu dela ona Flaubertekin maitasunaren ikasteko, eta orrialde gogoangarriotara itzultzeko gonbita luzatu digute. Jean-Baptiste Orpustanen bertsioan goza dezakegu orain “L’Education Sentimentale”, eta sakonki sufritu. Orpustanek halako maiestate bat eman dio obra handinahi honen euskarazko itzulpenari, bizitasuna eta irmotasuna iradokiz. XIX. mendeko frantziar munstroaren “L’Education Sentimentale”ri “Madame Bovary arra” esan izan diote, baina zail gertatzen da konparazioa egitea. Idazlearen ametsak ez ziren berberak 1869an —“L’Education Sentimentale” agertu zenean—, edo hamabost urte lehenago —“Madame Bobary”ren garaian—, nahiz eta “Maitasunaren ikasten”ek lehen bertsio zaharrago bat ere bazeukan. Flaubertek estilo hutsaren gainean zutik mantendu nahi du bere prosa “L’Education Sentimentale”n. Ezeri buruzko literaturaren bila eta porrotaren estetikan behera, bere burua zeharo estutzen eta inplikatzen du liburu honetan.

Gustave Flaubertek esan zezakeen nobelako Federik Moreau bera zela, denok baikara Federik Moreau. Ez gara gai gure etorkizuna gobernatzeko. Eta amets guztiak bidean abandonatu ahala, Federik Moreauri infernu huts eta gogaikarrienera laguntzen dio Flauberten lumak. Kortesanarenean kontsolamendua eta burges handiarenean “norbait” bilakatzeko aukera lortu nahian, benetako maitearen besoetatik kanpo ezerezaren horma baino ez du aurkitzen protagonistak. Idazleak Federiken duda itzelezko perfekzioz deskribatzen du. Baliteke Flaubertek amaiera posiblerik gabeko nobela idatzi nahi izana, baina baliteke, baita, amaiera posible guztiak desegin izana idazten ari zen bitartean. Gauza da basamortuko harean bezala galtzen eta sikatzen dela istorioa: Federikek bere lagun Deslauriersi egiten dion konfesioa hunkigarria bezain hotza da. Irakurleak sentitzen duen dezepzio hori bera, bat ere ortodoxoa ez den amaiera —edo amaiera falta hori—, horixe da liburua artelan bihurtzen duena. Errealitatea ikusteko errealismoaren betaurreko ilunak jantzi zituen Flaubertek halako batean. Errealismoa ere ilusio bat da, hitzik zehatzenak eta idazkerarik zailena exigitzen duen ilusioa. “L’Education Sentimentale”, zentzu horretan, gorena da.

Azken kritikak

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Jon Martin-Etxebeste

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Amaia Alvarez Uria

Arrabioen gerra
Karel Capek

Jon Jimenez

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Asier Urkiza

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Nagore Fernandez

Negu batez Mallorcan
George Sand

Aritz Galarraga

Trilogia
Jon Fosse

Hasier Rekondo

Ele eta hitz. Ahoz eta idatziz
Jose Angel Irigaray

Mikel Asurmendi

Ttau eta biok
Joseba Esparza Gorraiz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Epilogorik gabe
Elena Sanchez

Aitor Francos

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Asier Urkiza

Pleibak
Miren Amuriza

Nagore Fernandez

Euskaldun fededun
Pruden Gartzia

Jon Jimenez

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Ibon Egaña

Artxiboa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

2024(e)ko martxoa

Hedabideak