« Aitzakiatzat, bidaia | Umeek gezurra esaten dutenetik »
Inon izatekotan / Juan Luis Zabala / Susa, 2006
Hezurrik gabeko gorputza Igor Estakona / Deia, 2006-05-30
1984an hasitako eguneroko sano berezi bateko apunteekin osatutako “Inon izatekotan” honek Juan Luis Zabalaren intimitatean sartzeko aukera ematen digu, sortzailearen gora-beheren zirriborro bat ikusteko bai behinik behin. Poemategi, nobela edo ipuin bilduma baten aldean kontsistentzia gutxiago dauka, baina egia literarioa eta pertsonala hemen daude eskura, inon izatekotan.
Iritzia, landutako pieza eta uneko sentsazioa, hiru osagai horiek ematen diote trinkotasuna fantasmen antzera hezurrik ere ez duen koaderno honi.
Iritziari buruz hara zer dioskun azkoitiarrak berak —edo zer esan zion bere buruari, 1988ko apirilak 15ean—: “Gai batzuetan —gehienetan esango nuke, denetan ez izatekotan ere— iritzia inperfekzio seinaletzat jotzen dut. Iritziari pertsonak erakustez gerotan lotsaz erakutsi beharko lukeen akats espirituala deritzot. Iritzia duenak onenak eman ditu, jai du, bereak egin du”. Horregatik behar bada, “Inoz izatekotan”eko iritzi zenbait galdera ikurrarekin daude pausaturik, efimeroak dira, iritzi guztiak diren legez. Barnekoak eta unibertsalak. Momentukoak. Baina irauteko sortuak.
Landutako piezei dagokienez —2006ko martxoaren 1eko “Desegokitua”, 2001eko abenduaren 1eko “Euria ari du” edo liburua han hemenka zipristintzen duen poesia— horiek ere ipuin, mikroipuin edo poema bereziak dira, gogoratzen ez dugun mugimendu zakar baten ondorioz koaderno literario baten gainera eroritako kafearen hondarrak. Horregatik dute zuzenean kontatutakoaren freskotasuna eta urteetako naftalinaren kiratsa: ederrak dira, damutzeko modukoak dira. Bizitza osoko kezken eta ahalegin estilistikoen berri ematen digute.
Sortzailearen unean uneko sentsazioak ere aipatu ditugu, hirugarrenik. Pipiren “urgentzia literarioa” kezka estetikoari gailentzen zaionean idatzitako zatiez ari gara. 2001eko martxoan idatzitako hau adibide bat baino ez da: “Zirrara eragiten du auto-hilerri batean, ezustean, ibiltzen zen garaian ezagututako auto batekin topo egiteak”. Eta indefinizio horretan, “zirrara” hitzaren bitartez erdizka deskribatua, denok inoiz sentitu dugun zerbait barruntatzen da.
Finean, gauza asko izan daitezke literatura, eta azertu itzela da liburu hau, literaturaren azpiko korronteen berri ematen digulako. Idazlea lehendik ere errespetatzen genuen, baina plazer bat izan da pertsonarekin egotea.
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Asier Urkiza
Pleibak
Miren Amuriza
Nagore Fernandez
Euskaldun fededun
Pruden Gartzia
Jon Jimenez
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Ibon Egaña
Amok
Stefan Zweig
Paloma Rodriguez-Miñambres
Hetero
Uxue Alberdi
Mikel Asurmendi
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Anjel Lertxundi
Detaile xume bat
Adania Xibli
Amaia Alvarez Uria
Zebrak eta bideak
Nerea Loiola Pikaza
Paloma Rodriguez-Miñambres
Bar Gloria
Nerea Ibarzabal Salegi
Mikel Asurmendi
Euri gorriaren azpian
Asier Serrano
Jon Jimenez
Lurpeko ezkutuan idatziak
Fiodor Dostoievski
Asier Urkiza
Gailur ekaiztsuak
Emily Brontë
Aritz Galarraga
Pleibak
Miren Amuriza
Joxe Aldasoro