kritiken hemeroteka

8.439 kritika

« | »

Inon izatekotan / Juan Luis Zabala / Susa, 2006

Hezurrik gabeko gorputza Igor Estakona / Deia, 2006-05-30

1984an hasitako eguneroko sano berezi bateko apunteekin osatutako “Inon izatekotan” honek Juan Luis Zabalaren intimitatean sartzeko aukera ematen digu, sortzailearen gora-beheren zirriborro bat ikusteko bai behinik behin. Poemategi, nobela edo ipuin bilduma baten aldean kontsistentzia gutxiago dauka, baina egia literarioa eta pertsonala hemen daude eskura, inon izatekotan.

Iritzia, landutako pieza eta uneko sentsazioa, hiru osagai horiek ematen diote trinkotasuna fantasmen antzera hezurrik ere ez duen koaderno honi.

Iritziari buruz hara zer dioskun azkoitiarrak berak —edo zer esan zion bere buruari, 1988ko apirilak 15ean—: “Gai batzuetan —gehienetan esango nuke, denetan ez izatekotan ere— iritzia inperfekzio seinaletzat jotzen dut. Iritziari pertsonak erakustez gerotan lotsaz erakutsi beharko lukeen akats espirituala deritzot. Iritzia duenak onenak eman ditu, jai du, bereak egin du”. Horregatik behar bada, “Inoz izatekotan”eko iritzi zenbait galdera ikurrarekin daude pausaturik, efimeroak dira, iritzi guztiak diren legez. Barnekoak eta unibertsalak. Momentukoak. Baina irauteko sortuak.

Landutako piezei dagokienez —2006ko martxoaren 1eko “Desegokitua”, 2001eko abenduaren 1eko “Euria ari du” edo liburua han hemenka zipristintzen duen poesia— horiek ere ipuin, mikroipuin edo poema bereziak dira, gogoratzen ez dugun mugimendu zakar baten ondorioz koaderno literario baten gainera eroritako kafearen hondarrak. Horregatik dute zuzenean kontatutakoaren freskotasuna eta urteetako naftalinaren kiratsa: ederrak dira, damutzeko modukoak dira. Bizitza osoko kezken eta ahalegin estilistikoen berri ematen digute.

Sortzailearen unean uneko sentsazioak ere aipatu ditugu, hirugarrenik. Pipiren “urgentzia literarioa” kezka estetikoari gailentzen zaionean idatzitako zatiez ari gara. 2001eko martxoan idatzitako hau adibide bat baino ez da: “Zirrara eragiten du auto-hilerri batean, ezustean, ibiltzen zen garaian ezagututako auto batekin topo egiteak”. Eta indefinizio horretan, “zirrara” hitzaren bitartez erdizka deskribatua, denok inoiz sentitu dugun zerbait barruntatzen da.

Finean, gauza asko izan daitezke literatura, eta azertu itzela da liburu hau, literaturaren azpiko korronteen berri ematen digulako. Idazlea lehendik ere errespetatzen genuen, baina plazer bat izan da pertsonarekin egotea.

Azken kritikak

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Asier Urkiza

Pleibak
Miren Amuriza

Nagore Fernandez

Euskaldun fededun
Pruden Gartzia

Jon Jimenez

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Ibon Egaña

Amok
Stefan Zweig

Paloma Rodriguez-Miñambres

Hetero
Uxue Alberdi

Mikel Asurmendi

Itzulpena-Traducción
Angel Erro

Anjel Lertxundi

Detaile xume bat
Adania Xibli

Amaia Alvarez Uria

Zebrak eta bideak
Nerea Loiola Pikaza

Paloma Rodriguez-Miñambres

Bar Gloria
Nerea Ibarzabal Salegi

Mikel Asurmendi

Euri gorriaren azpian
Asier Serrano

Jon Jimenez

Lurpeko ezkutuan idatziak
Fiodor Dostoievski

Asier Urkiza

Gailur ekaiztsuak
Emily Brontë

Aritz Galarraga

Pleibak
Miren Amuriza

Joxe Aldasoro

Artxiboa

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

Hedabideak