kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Denbora aleak / Karlos Linazasoro / Pamiela, 2005

Denborarengandik ihesi Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2006-04-21

Koaderno txikiko oharrei begira hara non aurkitu dudan Salvador Daliren esaldi hau: “Ez dago denborarengandik ihes egiterik, ezta aldatzerik ere. Begiak oraina ikusten du eta geroa”. Sakonak diren esaldi guztiekin gertatzen zaidan bezala, une batez geratu naiz neure baitan bildurik, hausnarrean, eta gero erabaki dut Daliren esaldia neuk ere esana nuela, baina ez adierazia hark bezala. Hala gertatzen da testu askorekin, irakurtzen ditugu, ahoan erabiltzen ditugu gora eta behera gozokiak balira bezala, irenstera ausartzeke, badaezpada ere, eta gero ohartzen gara geuk ere esanak genituela, esanak aspalditik geure baitan, isileko hitzez, hitzezko isiltasunean. Esanak genituen baina ez adieraziak, eta horregatik ihes egin zitzaizkigun hitzok, ihes egiten duten bezala euri tantek haizearekin, denbora tantek euriarekin.

Uste dut horixe dela hitzaren indarra, besteen hitzak norberarenak ere badirela sentitzea, norberak esanda bezala, edo norberak ez esanda bezala, norberak bere erara moldaturik, nola elurrak paisaiak moldatzen dituen bere nahierara. Poesia ederra da Linazasororena, ederra eta oso berea; alegia besterena ere izan daiteke, sentipenez eta emozioez, hitz egiten baitu, norberak berezko eta aldaezin duen horretaz: naturaren aurrean, besteen aurrean, bere buruaren aurrean. Linazasorok berea denaz hitz egiten du, jakinik berea ere besteena izan daitekeela.

Gertatzen da gure poesiak beste norabidea hartu duela aspalditik, beste norabidea, baina ez nuke asmatuko zein den esaten. Badirudi norberaren baitan begiratzea eta handik txoriak eta hegaldiak, umeak eta irribarreak ateratzea lotsagarri ez ezik, arbuiagarri ere bihurtu dela. Baina poesia hori da; batez ere horixe da, zulagailu bat bihotza batetik bestera zeharkatu eta han ezkutaturik dagoen guztia agerira ateratzen laguntzen duena. Bada forma berriz esaten den iritzi aspaldikoa, poesiaren gizatasuna aldarrikatuz. Baina norberaren gizatasuna adieraztea zaila da beti; eta porrotera kondenatua, askotan. Besteena adieraztea, norberarena ezkutatuta, arrakastatsua izan ohi da, norberaren kaltetan, noski.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak