« Emakumea bere bakardadean | Gaztetxea aitzakia »
Balada zaharrez / Patri Urkizu / Erein, 2005
Haritzak hil zuen Errolan Igor Estankona / Deia, 2006-03-07
Balada zaharrak aztertukeran beste zeozer aztertzen ari bagina bezala, hala sentiarazten zaitu Patri Urkizuk saiakera arin honetan. Benetan ere, manera atseginak erabili ohi ditu beti lezoarrak informazioaren emaria modu inteligentean bideratzeko, baina “Balada zaharrez” hau bereziki orekatua eta gozoa egin zaigu. Europako ibai zabalean intxaur oskola izan garela bagenekien lehendik ere, baina liburu honek gure txikitasunari beheko angelutik begiratzen dio: pieza apokrifoak, itzulpenak, moldaketak… sormen guztiaren oinarrian dagoen materiala zelan erabili dugun, hara hor gure herri desberdin honetako literatura beste literaturengandik bereizten duen alde ia ikusezina. Ikusezina eta era berean erabakigarria.
Giza talde baten kontzientzian sendo iltzaturik dauden kantu “eternal” horien gaztetasunaz hitz egiten digu Urkizuk, ohartaraziz faltsuturiko lehenaldi hori dela ikasi duguna, barneratu duguna, gozatu duguna. Lehenaldia etorkizun bihurtzen du literaturak! Garbiagoak gineneko denborak darabiltzagu maiz argudio lez, errimarekin zein hitz lauz. Oharkabean salatzen dugu horrela garbiak “izan nahiko genukeela”, Altabizkarko Kantua bezain.
Greziar mitologiaren gaineko liburu batean Tartaloren irudia aurkitzean penatuko litzatekeen norbaiten kontrara, gozatu egin dugu guk kontinente ia osotik egindako bidaia honekin. Zentsuraturik, gure aldera ekarririk, gure gustuetara moldaturik… sortzaile itzela izan da betidanik herriaren jakintza.
Esango nuke gainera euskararen aurari esker beranduagorarte eutsi diogula engainu sortzaile horri. Halako zeozer iradoki gutxienez iradokitzen du liburuak. Kanpoztar bati “Hegoak ebaki banizkio” kantatzen diogunean, tentazioa beti izaten da sinistaraztekoa, imintzioka, abesti ia sakratua dela, gure arrazaren kutxa zahar bat ireki berri dugula hitzok laztantzean. Bada, horixe da kreazioa. Eta “Balada zaharrez” honek kreazioari buruz dio asko. Sano sotilki, baina asko.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera