« Karonte | Poema bilduma »
Loiolarik ez balitz / Iñigo Aranbari, Jose Luis Otamendi / Uztarria, 2005
Loiola Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2005-08-05
Aspaldi ere, XVII. mendean, Loiolako leinua ahaltsua zen oso. Historiagileek diotenez haien mendeko lurrak Beduaraino iristen ziren eta lurraz gainera burdinola, errota, eliza eta baseliza askoren jabeak ere baziren. Ez alferrik zen Oñaz-Loiola etxea indar handiko eta are ekimen handiagokoa, bazterretan. Loiolaren eragina, ordea, gaur arte iraun du, eta nago oraindik ere badirauela Azkoitia-Azpeitietan ez ezik, baita haranean ere.
Iñigo Aranbarrik eta Jose Luis Otamendik liburuan kontatzen digutena (kontaera baita azken finean, gertaeren lekukotza literario eta taxuzkoa), euskarak bi herriotan izan duen itzala nolakoa izan den eta nork emanda. Ez baitago eguzkirik gabeko itzalik, ezta itzal gabeko gizakirik ere, antza denez. Eta euskararen alorrean, esango nuke, gutxi dira Euskal Herrietan bi horiek bezain oparoak. Egileek hori baieztatzen dute, frogak eta dokumentuak ekarriz bermean. Lehen gutunetatik hasi eta Arestik Insaustiko jauregian esandako hitzekin amaituz, bada euskaraz zer kontatua eta zer kantatua. Egia ere bada, Loiolako santutegia eraikiz geroztik, jesuiten ordenak (beti izan baitira jesuitak bai Azkoitian bai Azpeitian) beste maila bat lortu zuela. Agerian, ordea, ez zen ezkutuan zen adina. Baina Loiolako etxea hor dago, ibai bazterrean; hortxe dago Inazio santua sortutako etxea, behin deabruak arrakalatu zuena (hala esaten ziguten). Hor dago Inazioaren arnasa eta auspoa.
Uste dut irakurtzea merezi duen liburua dela, ez azkoitiarkeria edo azpeitiarkeriagatik, euskararengatik baizik. Testuak ugariak baitira eta interesanteak oso. Hautaketan ikusten da ez dela egileen lana txantxetakoa, haien erudizioa ez dela debaldekoa.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez