kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Birika zatiak / Xabi Borda / Susa, 2004

Metal zaporea Igor Estankona / Deia, 2004-11-09

Egitura sinpledun poema liburua da “Birika zatiak”, eta pieza guztietan material beretsuak darabiltza Xabi Bordak. Materialok, tituluak kontrakoa adieraz dezakeen arren, ez dira organikoak: zilarra, kobrea, burdina, beruna, herdoila… hara hor irakurleak tupustean aurkituko dituen gai inorganiko eta hotzak. Esanahiaren gainetik giroa, bisualtasunaren gainetik zaporea edo usaina, kontzeptu abstraktuen ordez espazio hutsak… harritu egin nau azpeitiarraren lehen liburu honek. Harritu, ez zaiolako ezer berezirik esateko presarik somatzen, nahiago izan duelako debutatu ideologikoa baino estetikoa den poemategi batekin.

Bere burua agertzen ez duen “musa” bati hitz egingo balio bezala, Xabi Bordak hiri ilun bateko kaleak oihuka zeharkatzen ditu liburu honetan. Baina, egia esan, idazlea bera ere apenas dagoen marraztua, susmatua, erdizka antzemana. Mamu-itxura erakargarri bat ematen dio honek guztiak lanari, eta behe-laino iradokitzaile batean sarrarazten gaitu. Maiz berben esanahiarekin berarekin jolasean dabilela ematen du “eta ilargia betirako abandonatu gintuen ama”, “poesia odola paperera”, gure psikologia traidoreari epaitzen utziz honako poema hau tristea den, edo alaia, edo ezer ez.

Konduktista izan barik, objektiboa izan barik, goitik, oso goitik begiratzen dio liburu honek bizitzari. Pertsonaren erraietan igeri gabiltzala sinestarazten digu, eta egiaz ez gara ari gauzen azaletik bidaian baino. Hizkera lodia, pisutsua, gehienetan gauzen muinera joateko erabiltzen den hori, kasu honetan kontrako efektua lortzeko darabil: badirudi ez dioskula ezer. Eta era berean, liburua ixtean, mezua ez ote den horixe geratzen da bat, ez ote zaigun deskribatzen ari historiaren amaiera eta esperantzarik eza. Hogeita hiru urte eskas dituen idazle batentzat hustasuna deskribatzea zeinen erraza den ikusteak beldurra ematen du ia.

Aberatsa izatea opa diogun ibilbide poetiko baten hasieran, Xabi Bordak liburu erdi-existentzial bat ekarri digu, ikutu “artistiko” nabarikoa. Txarrena da, desolazio honetan, ez dugula asmatzen nola idatz dezakeen bigarren poema liburu bat, eta hirugarren bat, jadanik esanda utzi badu ezer gutxik duela, berez, zentzurik.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak