« Ahotsik pertsonalena | Epikaren ondoren »
Birika zatiak / Xabi Borda / Susa, 2004
Metal zaporea Igor Estankona / Deia, 2004-11-09
Egitura sinpledun poema liburua da “Birika zatiak”, eta pieza guztietan material beretsuak darabiltza Xabi Bordak. Materialok, tituluak kontrakoa adieraz dezakeen arren, ez dira organikoak: zilarra, kobrea, burdina, beruna, herdoila… hara hor irakurleak tupustean aurkituko dituen gai inorganiko eta hotzak. Esanahiaren gainetik giroa, bisualtasunaren gainetik zaporea edo usaina, kontzeptu abstraktuen ordez espazio hutsak… harritu egin nau azpeitiarraren lehen liburu honek. Harritu, ez zaiolako ezer berezirik esateko presarik somatzen, nahiago izan duelako debutatu ideologikoa baino estetikoa den poemategi batekin.
Bere burua agertzen ez duen “musa” bati hitz egingo balio bezala, Xabi Bordak hiri ilun bateko kaleak oihuka zeharkatzen ditu liburu honetan. Baina, egia esan, idazlea bera ere apenas dagoen marraztua, susmatua, erdizka antzemana. Mamu-itxura erakargarri bat ematen dio honek guztiak lanari, eta behe-laino iradokitzaile batean sarrarazten gaitu. Maiz berben esanahiarekin berarekin jolasean dabilela ematen du “eta ilargia betirako abandonatu gintuen ama”, “poesia odola paperera”, gure psikologia traidoreari epaitzen utziz honako poema hau tristea den, edo alaia, edo ezer ez.
Konduktista izan barik, objektiboa izan barik, goitik, oso goitik begiratzen dio liburu honek bizitzari. Pertsonaren erraietan igeri gabiltzala sinestarazten digu, eta egiaz ez gara ari gauzen azaletik bidaian baino. Hizkera lodia, pisutsua, gehienetan gauzen muinera joateko erabiltzen den hori, kasu honetan kontrako efektua lortzeko darabil: badirudi ez dioskula ezer. Eta era berean, liburua ixtean, mezua ez ote den horixe geratzen da bat, ez ote zaigun deskribatzen ari historiaren amaiera eta esperantzarik eza. Hogeita hiru urte eskas dituen idazle batentzat hustasuna deskribatzea zeinen erraza den ikusteak beldurra ematen du ia.
Aberatsa izatea opa diogun ibilbide poetiko baten hasieran, Xabi Bordak liburu erdi-existentzial bat ekarri digu, ikutu “artistiko” nabarikoa. Txarrena da, desolazio honetan, ez dugula asmatzen nola idatz dezakeen bigarren poema liburu bat, eta hirugarren bat, jadanik esanda utzi badu ezer gutxik duela, berez, zentzurik.
Bar Gloria
Nerea Ibarzabal Salegi
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Puta zikinak
Juno Mac / Molly Smith
Irati Majuelo
Hezurrezko kaiolak
Hasier Larretxea
Jon Martin-Etxebeste
Heriotzari aurrez aurre begira
Oskar Gaztelu
Mikel Asurmendi
Gari eta goroldiozko
Anari Alberdi Santesteban
Ibai Atutxa Ordeñana
Winesburg, Ohio
Sherwood Anderson
Nagore Fernandez
Suite frantsesa (bertsio argitaragabea)
Irene Nemirovski
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Jon Martin-Etxebeste
Sorgin-argien ehizan
Joan Mari Irigoien
Mikel Asurmendi
Balio erantzia
Ekaitz Goikoetxea
Mikel Asurmendi
Berriz zentauro
Katixa Agirre
Amaia Alvarez Uria
Poesia kaiera
Federico Garcia Lorca
Nagore Fernandez
Humanitatearen une gorenak
Aritz Galarraga
Asier Urkiza
Soniexka
Ludmila Ulitskaia
Ibon Egaña