« Carvalhok Lanbas topatu zuenekoa | Omenaldia herritik eta herriarentzat »
...eta gauetik, euria / Fertxu Izquierdo / Pamiela, 2023
Hogei urte iraun zuen hamarkada Jon Jimenez / Gara, 2024-03-10
Zeinu apokaliptiko guziak eta “No future” lema punkia gorabehera, 1980tik 2000. urtera bitartean luzatu zen 80ko hamarkada. Berlingo murruaren erorketak erdibitu zituen hogei urte luze horietako bigarren partean, aurretik abiaturiko aldaketa politiko eta sozial sakonak finkatu ziren. Uhin aldaketa bat, ziklo baten agortzea eta berri baten hasiera zen. Egun ezagutzen dugun neoliberalismoarena, baita hemen ere. Baina, 80ko hamarkada musikan, literaturan eta zineman mitifikatzeraino adierazi bada ere, 1990etik aurrerakoan bada zer kontatu, Fertxu Izquierdok “…eta gauetik, euria” (Pamiela) eleberrian erakusten duen eran.
Garaian kokaturik, unibertso oso bat zabaltzen digu Izquierdok: lantegia, kalea, tabernaren bat, Barricadaren auzo gatazkatsua, piketea eta kartzela. Eta denboran zein espazioan urrun baino urrunago geratzen zaizkigun bertze eszenatoki batzuk, mapetan existitzen ez zirenak edo existitzen hasten zirenak. Halaber, ongi hautatutako pertsonaia guti batzuen bidez belaunaldi oso baten kezketara hurbilduko gara. Horretarako guziz atzemangarriak diren prototipoak dantzan jarriko ditu, baita abilidadez eta graziaz eraiki ere, erreferentzia filmikoak eta gurean hainbertze hedatu ziren fanzineetako protagonista karikaturesko batzuk bailiran. Inaxio langile klaseko auzotar protagonistaren orbitan ibiliko dira, hala, “karrikak kartografiatzen dituen txatarra-biltzailea, harri-jasotzaile intsumisoa, liburu-dendako erakusmahaia defendatzen duen liburu-saltzailea, gerra guzietatik (baina ez borroka guzietatik) ihes egiten duten etorkinak, jauar bihurtzen den kakalardoa”, Amaia edo David lankideak edota iraganaren eta orainaren tarteko etena zapuzteko zubi-lanak egin zituen Joakina Balentziaga hildako poeta.
Parez pare izanen dituzte, barrikadaren bertzaldean, Citroën 5 edo Renault 19 batean zelatan dabiltzan bi polizia sekreta ez hain sekreta, pikoletoen patrolak, edota fikzioaren eta errealitatearen artean lerro zuzen bat marrazten duten abizeneko klase traidoreak. Soltxaga Otano kasu; eleberriaren leitmotiva den eta hain argiki islatuta dagoen “industria birmoldaketa” eufemismoaz ezagunagoa egin zen industria eraispenaren erantzulea.
Hamaika keinu artistikoren artean, Eguzki Irratiko uhinek igorritako ahots eta kantak edo beti hor zegoen Joxe Lacallek egindako argazkiak berpizten ahal ditugu orri hauen bidez. Halaber, Inaxio bezala, borroka erreferente zahar-berrien bila jarriko gaituzte ordukotik hain ezberdina ez den orainaldi honetan; gauetik, euriaren artean bada ere, bortz puntako ilargiaren bila, alegia.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera