« Erroren etenak | B aldeak »
Pertsonaiak / Jon Iñaki Lasa / Pamiela, 2019
Izuaren formak Javier Rojo / El Diario Vasco, 2019-10-26
Jon Iñaki Lasaren ibilbide poetikoa 80ko hamarkadan hasi zen, baina hamarkada horretan liburu pare bat argitaratu ondoren, parentesia ireki zen haren literatur produkzioan, 2017an liburu berri baten argitalpenarekin itxi zena. Aro berri honetako bigarren poema liburua da “Pertsonaiak”. Idazlan honetan subjektu poetikoa hainbat pertsonaiatan zatikatuta agertzen da, testu bakoitzaren ondoren sinaduratzat agertzen diren inizialek adierazten duten moduan. Niak, beraz, ni askoren itxura hartzen du, esperientzia pertsonalak beste askoren esperientzia pertsonalekin bat eginda, osotasunaren irudia eskainiz. Heteronimoen aldaeratzat har daiteke jokaera hau.
Errealitate zatikatua eskaintzen duen ikuspuntu aniztasun honetan poemek forma narratiboa erakusten dute, eta askotan haien tonuak profetikoa ematen du. Teselak izango balira bezala, poema hauetan irudi osoa eraikitzen da, ataltxo bakoitzean errealitatea ikuspuntu jakin batetik nolabait laburturik agertzen delarik. Errealitateaz eskaintzen den ikuspegia ezkorra da. Era desberdinetan adierazi liteke, baina agian argiena hauxe da: bizitzea askotan (gehienetan ez esateagatik) erasoen aurrean bizirautearekin parekatzen dela. Orrialde hauetan maiz haurtzaroko mundua aurkezten da. Mundu hori basatia da, modu desberdinetan azaltzen den bortizkerian bizitzeko lehen ikasketak egiteko esparrua. Izan ere, poemetan agertzen diren pertsonaiek biolentzia hori batzuetan jasaten dute, besteetan erabiltzen eta baita kudeatzen zein sublimatzen ere. Eta bortizkeriarekin batera gaiztakeriaren aurpegia azaltzen zaigu. Poemek erakusten dute gaiztakeriak aurpegi guztiz arrunta duela, ez daukala inolako marka berezirik. Eta bizitzea inguru erasokorrean bizirautea delarik, izua ere agertzen zaigu lerro hauetan oinarrizko beste osagai moduan.
Honelako egoerak aurkezten dituzten poemei irakurketa historikoa egin dakieke, hau da, bortizkeria eta izua testuinguru sozial jakinen ondorio bezala ulertuta; baina testuinguru jakin horiek planteamendu existentzial orokorraren adibidetzat ulertzea ere badago, giza kondizioari estu loturik dagoena, gizakiarengan gaiztakeriarena berezko joera dela adieraziz.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera