kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Plazeraren gau ilunekoak / Francis Scott Fitzgerald (Garazi Arrula / Iñigo Roque) / Elkar, 2014

Festaren amaiera Javier Rojo / El Correo, 2014-09-13

XX. mendeko 20ko hamarkadan mundua etengabeko festa zela ematen zuen. Tira, horixe iruditu behar zitzaien F. Scott Fitzgerald bezalako idazleei, garai hartan beren literatura sortzen zutenean. Baina, jakina, mundu horrek oso muga estuak zituen, geografiak eta klaseak, lurraldeak eta diruak, markatutako mugak hain zuzen. Muga horien barruan dirua erraz irabazten eta errazago gastatzen zuen belaunaldi bat hazi zen, azalkerian eta itxurakerian bere destinoa jarria zuena. Halako bizimodua deskribatzeko kronista bat behar zen eta Scott Fitzgerald izan zen idazle hautatua. Mundu hori amets, mundu horretan nolabait integratuta egon arren baina hala ere giro horretatik urruntzeko gaitasuna zuelarik, halako bizimoduaren bilakaera utzi zigun narrazioetan islatuta, “Plazeraren gau ilunekoak” izenburua duen bilduma honetan ikus daitekeen moduan.

Bildumaren paratzaileek, Garazi Arrulak eta Iñigo Roquek, bestalde, kontu handia izan dute narrazioen ordena kronologikoa errespetatzeko, eta horrela bilakaera hori nabarmenago geratzen zaigu. Izan ere, hamarkada horretako etengabeko festak 29an izan zuen bat-bateko amaiera, eta halaxe ikus dezakegu islatuta narrazio bilduma honetan. Hasierako istorioetan bizimodu horren hustasuna erakusten zaigu —hori bai, ironia puntu batez—, idazlea oso kontzientea baitzen festa horren atzean ezertxo ere ez zegoela. Ironia hori azken narrazioetan mingostasun bihurtuta agertzen zaigu. Idazlea 1940an hil zen eta bere literatura testuinguru jakin batean sortu zen. Baina nago, metafora moduan bada ere eta bi egoeren arteko desberdintasunak ahaztu gabe, berak kontatutakoak gure festatxoaren amaiera deskribatzeko ere baliagarriak izan daitezkeela. Pertsonaia batek esaten dituen hitz hauetan dena laburtuta geratzen da: “Amerikar gizonei zerbait falta zaigu dirurik ez dugunean”.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak