kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Tom Sawyer-en abenturak / Mark Twain (Iñaki Mendiguren - Sarah J. Turtle) / Erein, 2012

Neguko aterpe Asun Agiriano / Gara, 2013-01-27

Tom Sawyer-en abenturak Mark Twain idazlearen gaztaroko oroitzapenetan oinarrituta daude, Mississippi ibaiaren ertzean. Bera dugu haur literaturan pertsonaia kutunetariko bat: indar handikoa, kuriositatez eta askatasun gosez betea. Garai hartan —eleberria 1876an argitaratu zen— erlijioak zuen eraginetik aldentzen saiatzen da Tom gaztea; bihurrikeria eta gezurra ugari darabil, baina bizirauteko eta dibertitzeko beharrezkoak egingo zaizkion trikimailuak direlako. Hala ere, bihotz handiko mutila da, adiskidetasunean sinesten duena.

XIX. mendeko eleberri klasikoak eta gaur egungo gazteen ohiturak oso ezberdinak direlako eta pasarte asko xehetasunez beteta daudelako, Iñaki Mendiguren itzultzaileak hitzaurrean gogorarazten digu liburuan keinu asko egiten direla helduentzat, eta testua hobeto ulertzeko eskatzen du “bizkarrean urte batzuk eta eskarmentua izatea”. Funtsean, haurrak dira protagonista eta heroi papera betetzen dutenak, eta helduak oker jokatzen dutenak eta akatsak egiten dituztenak. Haurrek sufritu egiten dute, baina min horretatik berehala ateratzen dira: “Bi minuturen buruan, ahaztuak zituen bere arazo guztiak. Ez bere problemak ez zirelako berarentzat gizon batentzat bereak diren bezain astun eta garratzak, baizik eta interes berri eta ahaltsu batek menderatu eta burutik kendu zizkiolako momentuz, eginkizun berrien zirrarapean gizonen ezbeharrak ere ahazten diren bezalaxe”.

Helduek asko dute ikasteko Tom eta Huck-en portaeraz; egia aurkitu nahian, ausardiaz jokatzen dute bizitza bera arriskuan jarriz. Tom basati zintzoa da, bere barne-bulkadak eraginda hartzen ditu erabakiak. Hasieran liderra zena amaieran heroi bihurtzen da.

Nerabeentzat baino gazteentzako liburua da hau. Irakurketaz gozatzeko urduritasuna uxatu behar dela esango nuke, irakurketa mantsoa eskatzen duela, nerabeek barnean izan ohi duten zurrunbilotik at. Twain idazlearen asmoetako bat hauxe izan zen: “Atseginez gogoraraztea helduei garai batean nolakoak izan ziren beraiek, eta nola sentitu eta pentsatu eta hitz egiten zuten orduan, eta zer-nolako eginkizun bitxietan murgiltzen ziren batzuetan”.

Izan ere, eleberri klasikoak bere garaian helduentzat idatzi ziren. Horregatik, helduok zuhurtziaz gomendatu behar dizkiegu gazteei, eta ez pentsatu gazte denboran nahitaez irakurri beharrekoak direnik.

Hori bai, liburua luxuzko edizio ilustratuan dator, orain arte euskaraz ezagutzen ez genuen arretaz argitaratua, orain arte ezagutzen ez genuen Guillermo Gonzalez ilustratzailearen marrazki bikainekin lagundua, eta itzultzaileen xehe tasunez betea.

Azken lan honi buruz esan, ziur aski, ez dela erraza izan eleberriak dituen bi hizkuntza erregistro ezberdinak euskaratzea: pertsonaien hizkuntza arrunta, ahozkotasunetik gertuago, eta narratzaileak erabiltzen duen hizkuntza zuzena, literarioagoa, ironikoa zenbaitetan, umore beltz finez zipriztindua. Iñaki Mendigurenek eta Sarah J. Turtle-ek maisutasunez itzuli dute.

Abenturazko eleberriaren klasiko handienetariko bat neguko afruntuari aurre egiteko.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak