« Baztertuak | Bizitzen ikasteko liburua »
Kondenatu baten azken eguna / Victor Hugo (Juan Mari Agirreurreta) / Elkar, 2010
Bizitza odolusten Iker Zaldua / Gara, 2010-12-10
Berrogeita bederatzi pasarte gogor, artekoso, ehun eta bost orrialde bizi eta ilunetan. Esaldi batera laburtzeko aginduko balidate, horratx. Liburua esku artean hartu eta izenburuak ez du ezer ezkutatzeko asmorik, lepagainean xafla zorrotz dirdiratsua sentituko duenaren tortura psikologikoa, ezin bizi psikologikoa bizitzako azken hondarretan.
Pasarte bakoitzak bestera eramaten zaitu oharkabe, bizkor eta motel aldi berean; bizkor laburrarengatik eta motel sabeleko korapiloa gero eta estuago bihurritzen delako hitzak ugaritu ahala. Kondenatuak epaia entzuten duenetik, epaia gauzatzera bitartean igarotzen diren 6 aste dira kontakizun, azken egunak bide erdia egingo badu ere. Gertaerek baino gogoetek osatzen dute liburua, berez, gogorrak eta krudelak izan arren, gertaerek ez baitute axola, lipar bat edo lipar eta erdi irauten baitute, gogoetak, ordea, bizitza osoaren luzera dute sei aste horietan.
Une bakoitza, begi-kolpe bakoitza, mugimendu bakoitza xehetasunez deskribatu zituen Victor Hugok, maisuki azaldu zuen kondenatuarengan garatzen den ikuskera berria, zertzelada txikienak halako egoera etsigarrian dagoenari eragiten dion sentipen, oroitzapen eta pentsamenduen uholdea, eguzki-printzak zer-nolako bizia hartzen duen itsuarazitakoaren begietan, oharkabean joaten diren uneak nola bilakatzen diren une bizi, sakon.
Ziegan burdin artean josita dagoela, kondenatuaren barne-gogoeta ez da, ordea, idazle frantziarrak bikain agertu zuen gauza bakarra. Kanpoko ikuspegia ere dotore lantzen da orriz orri, lepagainera ukendua zabaltzera datorren apaizaren eginkizuna itzel deskribatua da, borreroen hoztasunak irakurlea bera hozten du, komisarioaren jatortasuna eta bere eginbidearen kontzientziarik eza ezin hobeto margotuak dira eta, finean, kondenatuaren barnean jaio eta hiltzen den mundutik at dagoen unibertsoa ederki zerrendatzen da, normaltasunak nola estaltzen duen burugabekeria, alegia.
XIX. mendearen lehen erdian idatzi zuen heriotza-zigorraren aurkako aldarria Victor Hugok, jeneral napoleondar baten seme hark. Parisen kokatu zuen liburua, Bicêtreko espetxean sartzen du lehenik kondenatua, gero Atezaindegira darama eta azkenik Greve plaza erdian kokatuta dagoen tramankulurantz. Beste garai bat, beste herrialde bat. Dena den, ia bi mende igaro arren, ni hau idazten eta zu hau irakurtzen ari zarela, kondenatuak ehunka dira, eta guk uste baino gertuago gainera; Victor Hugok eraikitako pertsonaiaren gogoetak egiazko hezur-haragizko gizasemeen larru eta garunean zehar irristatzen dira gaur.
Liburu etsigarria irakurtzeko, normaltasunaren maindire astunaren azpian zer dagoen erakusten digulako, baina, aldi berean, maisutasunez idatzia, atalez atal, odolusten zaituena, alboan aztarna gorririk geratu ez arren. Zenbaitetan, poesiak diruditen deskribapenez josia.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera