kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Altxor uhartea / R.L. Stevenson (Maria Garikano) / Elkar, 2008

Abenturak piratekin Javier Rojo / El Correo, 2008-07-19

Robert Louis Stevenson-ek hogeita hamahiru urte inguru zituen ‘Altxor uhartea’ argitaratuta ikusi zuenean. 1883. urtea zen, eta momentu horretan heldu zen abentura nobelagintza bere gailurretako batera. Orain testu hori berriro ere aurkitu ahal dugu euskaraz, Maria Garikanoren itzulpen leial bezain irakurgarrian. Abentura nobelen eredua bihurtu den testu honetaz hitz egiterakoan, zaila da topikoetan ez erortzen, idazlan horretaz esan litekeen gehiena esanda baitago. Edonola ere, halako liburu batera bueltatzea beti interesgarria delarik, liburu hau eskuen artean hartzeko arrazoi zerrenda xumea eskaintzera mugatuko naiz hemen:

1.— Abentura nobela da. Liburu honetan gauzak gertatzen dira, behin eta berriro. Pertsonaiak arriskuan ikusiko ditugu eta, haiekin batera, arrisku horien indarra sentituko dugu. Eta abentura nobela izanik, eguneroko bizitza aspergarritik pixka bat aldentzeko aukera emango digu.

2.— Liburu honek gure irudimena (hau da, mendebaldeko irakurleen fantasia-irudimena) osatu du. Piraten istorioak aipatzerakoan, pirataren eredu bat etortzen zaigu nahi gabe burura: hanka falta zaion pertsonaia, sorbalda gainean loro bat daukana. Ez dakit irudi hori Altxor uhartea’ baino lehenagoko liburuetan agertu zen ala ez, baina, edozein modutan, irudi horrek liburu honi esker lortu zuen arrakasta… eta irudia zinemara pasatu zen. Izan ere, pirata gehienek John Silver-en irudiaren eraginpean hartzen dute bizitza zineman zein literaturan, pirata honen imitazioa izateko edo haren kontrako irudia erakusteko.

3.— Liburua idatzi zenean, gazte literaturan ez zegoen politikoki zuzena izateko beharrik. Abenturak agintzen du nondik nora joango den kontaera eta ez , istoriotik kanpoko planteamendu ideologiko-moralek. Gauzak horrela, John Silver pirata gogoangarria sortu zaigu, anbiguotasunean mugitzen den pertsonaia, arbuiagarria bezain erakargarria, eta agian arbuiagarria delako, piraten etika bitxiari eusten diolako, erakargarria izango da.

4.— Jim Hawkins-ekin batera, mundu berri bat aurkitzen dugu eta munduaren mugak zabaltzen diren neurrian aldatu eta hazi egiten da irakurlea.

Jarrai liteke zerrendarekin, baina hemengo espazioa mugatua da. Laburbilduta: irakurleak dagoeneko irakurri badu liburua, berriro irakurtzeko parada egokia da uda; irakurleak ez badu oraindik irakurri, zorte onekoa da, irakurtzean mundu berri bat irekiko baitzaio liburua irekitzeaz batera.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak