« Bestiario ttipia | Klasikoa »
Carmen / Prosper Merimée (Maria Garikano) / Emak Bakia Baita / Pamiela, 1992
Ene Carmen! Edorta Jimenez / Euskaldunon Egunkaria, 1993-02-07
Atseginez eta harriduraz irakurri dut Prosper Merimée idazle frantsesak idatzi zuen “Carmen” izeneko elaberri laburra. Atseginez diot, hartu eta amaitu arte jezarraldi batean gozo-gozo irakurtzekoa izateaz gain, hizkera edo egituren aldetik halako akatsik ez dakarkiolako irakurleari. Harriduraz, Meriméek sortu eta gero hainbatetan berregina izan den nobela honetako bikotea, Carmen emakume buhamisa bera eta José bandoleroa, biak zorigaztoak, euskaldunak direlako nobelan. Egin ere, euskaraz hitz egiten dute zenbaitetan euren artean, egileak halaxe dela esan eta euskarazko hitzen bidez ere erakusten digunez.
Erromantikoa izanik Merimée bera, kondaeren hariak artean exotiko egiten zen Andaluzia hartan josten zirela idatzi zuen nobela. Pertsonaiak euskaldunak izan eta euskara bera bien arteko hizkera eredutzat erabiltzeak buhameek, bestalde, calóaz egiten duten bezalatsu, kutsu erromatikoagoa eragiten dio idaztiari. Eta erromantikoiei buruz ohi dugun aurrirudiari dagokio liburuaren patuak ere.
Nik dakit ba tamalez ala ez, orain berriro zine-aretoetan betortz odolduak erakusten dabilkigun Dracula horrekin eta beste hainbatekin gertatu izan denaren antzera, hemengo pertsonaiek diraute, hala zinean, zein opera nahiz musiketan, jatorrizko testua bera ilunpetan datzalarik. Bada, Emak Bakia Baita delakoaren eskuaz Pamiela argitaletxetik Maria Garikanok ekarri digun euskal Carmen hau eskertzekoa da, zinez, esan behar dudalarik testua bera atsegin izan dudan eran gogoko egin zaizkidala atzean dakartzan oharrak, Merimée berak idatziak. Amaitzeko, ez dut esango idazle frantsesaren bizitzaz eta lanez berri zabalagoetarako jakinmina eragin didala baino liburu honek, zazpi eguneko epearen barruan idatzi omen zuena Meriméek.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera