« Kronika ipuinka | Tituluak dioena »
Edo zu edo ni / Ixiar Rozas / Erein, 2000
Denboraren indarra Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2000-12-16
Ixiar Rozasen lehen eleberria dugu. Ausarta bat egituraz nola gaiaz; hala esango nuke behintzat. Lehenari dagokionez, egituran alegia, ez da lineala, ezta zirkularra ere: Ez du zerikusirik kanpoko denborarekin, erlojuaz neurtzen den horrekin, erlojuak bizi dela sinestarazten digunarekin hain zuzen. Beste denbora klase bat da, barnekoa oso, intimoa, baina ez da poetek adierazten duten hori, ez da bihotz taupadek ahalbideratzen duten hori, ez da sentimenduek iristen duten hori. Beste denbora klase bat da, hemen, munduan dagoena, baina era berean mundutik desagertzen dena. Izan ere, batzuetan denbora hori, nobelako denbora, denbora eza baita. Da eta ez da. Nola adierazi?
Denborarena da niri gehien gustatzen zaidana nobelan. Pertsonaiaren indarra eta kemena ahazteke. Graciana Barrenetxea (G.B), emakume adinean sartuxea, bere bizitzaz baste egin beharrean, bere bizitza aldatzea erabakitzen du. Edo zu edo ni, non besterik ez da finean, norberak erabakien aurrean norberaren interesak eta desioak zaindu behar dituela baino. Nobela, bestalde, detaile txikiz josita dago, fantasia txikiz, misterio txikiz, barne deskripzio txikiz, politak batzuk. Esan daiteke nobelaren idazketak, zeharbidez gehienetan, errealitate lainotsuetara eramaten gaituela, esaten dena gertatzen dela, errealitatea eta ametsa, edo irudipena behintzat, biak bat direla adierazi nahian edo. Horregatik ematen du behin eta berriro ari zaigula historia bera errepikatzen, edo historia bera agertzen zaigula kamara motelean bezala, alde guztietatik inongo arazorik gabe harrapa dezagun.
Horrek noski, erritmo motela ematen dio testuari. Horri erantsi behar zaio testuaren nolabaiteko hoztasuna, propia bilatua, eta ez beti merezia.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera