« Ipar Euskal Herria ezagutzen al duzu? | Printze Txikia gerran »
Zoririk ez / Imre Kertész (Urtzi Urrutikoetxea) / Elkar, 2003
Zoritxarra Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2003-12-26
Imre Kertész lekukoa da, Europan XX, mendean gertatu izan den sarraskirik handienaren lekuko, Auschwitzen lekuko, Buchenwalden lekuko, gizakiak gizakiari eragindako sufrikariorik latzenaren lekuko. Eta lekuko izateaz gain, idazteko kemena izan zuen, ikusitakoaz eta bizi izandakoaz: Zoririk ez liburua, eta beste batzuk ere bai. Lekukoa izatea eta lekukotasuna ematea gutxi batzuen zoria izan zen, dena dela, asko eta asko hil baitziren beren lekukotasunaren berri emateke. Eta beste batzuek lekukotasunaren zamari eutsi ezinik, beren buruez beste egin zuten: Primo Levik, Jean Ameryk, Paul Celanek, besteak beste. Paul Celanek idatzi du kontzentrazio-zelaietako bizimoduari buruz idatz daitekeen poemarik gogorrena eta ederrena ere bai. Bestalde, hor daude Semprunen liburuak, Buchenwaldeko esperientzia kontatzen dutenak; edo Primo Levirenak, eta beste askorenak ere bai. Vassili Grossman idazlea Treblinkara iritsi zen sobietarrekin eta Treblinkako infernua idatzi zuen.Vassili Grossamanek idatzi zuen dena genekiela Treblinka eta Auschwitzi buruz, baina ez da egia. Ez dakigu dena, ezin baitaiteke dena jakin. Ez dakigu zer pentsatzen zuten borreroek, ez dakigu zer sentitzen zuten hil zirenek, ez dakigu. Irakurri beharrekoa liburua da Imre Kertészen hau, “sufritzen ari direnen” alde idatzitakoa baita. Eta ez dira nahastu behar “sufritzen ari direnak” eta “biktimak”. Biktimek utzi egin diote sufritzeari. Gaur egungo artistak, bere lana benaz hartzen badu, ezaren aldeari begiratu behar dio, sufritzen ari direnekin bat egin arte. Horregatik da liburua den bezalakoa, esaldi bakoitza aztertu eta gogoeta egin ondoren idatzia. Minaren erdian mina ekarriz gure gogora. Minaren oroitzapenak bultzaturik idatzi baitu Kertészek. Ez da, ordea, nobela autobiografia, autobiografiak duen zentzurik estuenean hartzen bada. Ez, asko jarri du beretik obra honetan, eta besteenetik, zalantzarik gabe. Eta itzultzaileak (Urtzi Urrutikoetxeak) ere lan handia egin du, liburua euskaraz jartzen.
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Joxe Aldasoro
Lanbroa
Pello Lizarralde
Mikel Asurmendi
Sorginak, emaginak eta erizainak
Barbara Ehrenreich / Deirdre English
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Mikel Asurmendi
Gerezi-denbora
Montserrat Roig
Amaia Alvarez Uria
Presbiziak lagundu omen digu
Edu Zelaieta
Mikel Asurmendi
Itsaso amniotikoa
Oihane Jaka
Aitor Francos
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Jon Jimenez
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Asier Urkiza
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
Nagore Fernandez
Fiesta: Eguzkia jaikitzen da
Ernest Hemingway
Aritz Galarraga
Biharraren hegietan
Maddi Sarasua Laskarai
Maddi Galdos Areta
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Aiora Sampedro
Aingeruak eta neskameak
June Fernandez
Ibon Egaña