susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« New York-en galdua | Pertsonaia bitxiak »

Libreta horiko poemak / Pako Aristi / Susa, 2003

Egunerokoak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2003-10-07

Libreta horiaren historia Pako Aristik berak azaltzen digu azken poeman, dioenean Concetta Provanzak oparitu ziola; maitasuna, ordea, eman, José Luis Padroni hark. Arrunta izan zitekeen historia da, lagunen arteko topaketak, eta opariak, musuak bailiran. Baina poesiak halako historietan aurkitzen du babesa eta, noiz edo noiz, bazka ere bai. Batez ere poetak libreta horia daramanean, jakako poltsikoren batean, bere boligrafo edo rotuladorearekin, begien aurretik edo buru gainetik udazkeneko usoak bezala pasatzen zaizkion ideiak, irudiak, pentsamenduak, sentipenak, amodioak eta gorrotoak, apuntatzeko, edo besterik gabe —halakoak ere gertatzen baitira noiz edo noiz— poema osoak; esan nahi dut batzuetan poema osoak etortzen direla burura, ijitoak bezala, gurdi eta guzti, familiaka, leinuka, lurraldeka. Topikoa ere bada libretarena poeten kasuan. Bere burua poetatzat duenak —berez erdipurdikoa izanik ere— badu libretaren bat edo beste hori, gorri eta kirri-kirri, baina garrantzitsuena ez da libreta, baizik eta libretan idazten dena. Alexandriako poetak zioen bezala, garrantzitsua ez da itsasontzia, bidaiatzea baizik. Garrantzitsua da idazten dena, Pakok idazten duena, libreta horiaren orrialdeetan barrena, ildoak eginez, ibaiak itsasoratzean bezala.

Eta poema freskoak dira Pakorenak, unean sortutakoak eta gero, erretoke eta ukimendu gehiegizkorik gabe, hor geratu direnak, uneko testigantza gisa. Hori du ona libreta batek, bertan idazten dena beti dela berezia eta bat-batekoa, munduan gertatzen diren gauzarik politenak diren bezala: enamoramentuak, begiradak, esku-ferekak, hitzak, isiltasunak. Poema freskoak dira, egunerokotasunari lotutakoak, egunerokotasunak soka lodiak baititu dena lotzeko; baina era berean, egunerokotasunari ihes egiteko bidea eskaintzen dutenak, balizko exiliatu ororentzat.