« Bidasoa bazterra solasean | Erretiroa intentsitatez bizi daiteke »
Ura ez baita beti gardena / Xabi Lasa / Elkar, 2023
Bardeako lokatzetan Irati Majuelo / Berria, 2024-03-31
Lehendabiziko nobela argitaratu du Xabi Lasa nafarrak Irun Hiria sariaren bidez. Liburu mardula da, anbiziotsua, zeinetan trama korapilatsuak eta pertsonaia-sare zabalak eusten dioten hirurehun orri pasatxoko istorioari. Nobela beltzaren lurraldeetan barneratu da idazlea, eta thriller odoltsua argitaratu du, dirudienaren eta ezkutatzen denaren, usteen eta ustelen arteko terreno labainkorretan sartuta.
Nafarroako Erriberan, Bardeako atarian kokatutako Lurribar herrira garamatza istorioak. Karduaga urmaela eta haren inguruko xextrak dira abiapuntua, ura elkarren artean banatzeko arazoak baitituzte landa zabalak lantzen dituzten nekazariek eta herritarren beharrak ase nahi dituen udalak. Liskarrak konpontzera joaten da hara Sara Zaldaiz ingeniaria, Nafarroako Gobernuko ordezkari gisa. Alabaina, laster ohartzen da iskanbila haren atzean badirela kontu ilunagoak ere: putzuaren edukierari buruzko datu faltsuak, enpresarien arteko bilera sekretuak, horniketa-sare zaharrari buruzko planorik eza, adierazpen kontraesankorrak… Gutxinaka, gobernua nahasteko trikimailuetan sartuta ikusiko du bere burua, eta gero eta gehiago ugertzen hasiko da auzia, desagerpenak, hilketak eta hilketa saiakerak tarteko.
Thrillerari dagozkion tentsioa, iluntasuna eta gertakari biolentoak txertatzen ditu Lasak, istorioaren muinean dagoen katramila administratibo eta politikoarekin. Idazleak gupidarik gabe eta xehetasunez deskribatzen ditu eszena ankerrak, ekintzen basakeria eta triskatutako gorputzek sortzen duten higuina albo batean utzi gabe. Hala, suspenseaz gain, izua ere sorrarazten du zenbait momentutan, argitu gabeko krimenen laborria airean utziz. Usaindu bai, baina ongi korapilatutako istorio-lerroek ez dute azken argazki garbi bat ikusten uzten, bertsio ofizialez harago. Happy end-ik ez, beraz.
Pertsonaiei dagokienez, baditu zenbait argi-ilun nobelak, tramari laguntzen ez diotenak. Esaterako, ugaritasunak istorioari konplexutasuna ematen dion arren, hasieran garrantzi handikotzat aurkezten diren zenbait pertsonaia istoriotik kanpo geratzen dira ondoren, edota informazio zehatz bat txertatzeko erabiltzen dira soilik (Mark, Anje), honenbestez, zalantzan geratzen da ea nobelarako zinez beharrezkoak diren. Sarak berak ere, hasieratik protagonista modura agertu arren, auzia Poliziaren esku geratzearen ondorioz, gero eta presentzia txikiagoa du istorioan. Istripuaz geroztik, beraz, lausotu egiten da haren figura.
Era berean, topikoen gainean eraikita daude pertsonaietako asko: Erriberako biztanle kontserbadoreak, enpresari mafiosoak, polizia onberak, politikan sinesten duten langile idealistak eta botereari eustea besterik nahi ez duten politikariak… Aurreikusgarri gertatzen dira, hortaz, mugimendu eta elkarrizketa ugari; areago, idazkeran azalpenerako joera nabarmena dagoela aintzat hartuz gero.
Poesia kaiera
Giorgos Seferis
Irati Majuelo
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Joxe Aldasoro
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos