kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Poema bilduma / Mikel Lasa / Erein, 1984

Poema bilduma Maite Lopez Las Heras / kmk.gipuzkoa.eus, 2024-02

1. Cesare Paveseren poesi-narrazioaren teknikaz baliatu poesi-lehen-gaiak egiteko.

2. Beste poeten materialeaz baliatu, poema batzuk birkreatzeko.

Ikarorena izan daitekeen esku batek gogor eusten dio hormaren ertzari irristatzen ari diren atzamarren azken ahaleginean. Edo lurrean egon nahi ez duen ameslariarena, poesiaren harresian gora, bestaldean zer dagoen ikusteko grinaz. Edo bizi den munduak asetzen ez, eta beste zerbaiten etengabeko bilaketan ari den bakartiaren eskua izan daiteke, atzamarrei itxaropen sutsua dariena, gauza guztien hutsunearen ispilu izango den itsasoaren xerka nahiz amodioaren ehun beroaren bila.

Izan daiteke, aitzitik, ardura orotatik aske bizi nahi duen iheslariarena, zorionari segika. Han, hormaren bestaldean, zorionik ez bada, edozein gauza zorionttoa izango delakoan. Eta han du poetak abestuko edozein kanta axola gabe inorentzat.

Lasak guzti horietatik duela esango nuke. Esku bat Ikarorena, gauerdian, erromantikoen uhartean, hilak baino lagun ez dituen hegazti malenkoniatsuarena. Bestea poetarena edo ameslariarena, batzuetan izate biak bat direlako. Egiatik askatzen ditu poemak poetak, odolarekin urratzen bertsoak, osterantzean, graziarik gabeko pailazoa bailitzateke. Eta bien bitartean gezurrak amesten ditu; norbaitek maite duela eta berea dela esaten diola amesten du. Hasieran zirimola zaion ametsa bide estu izatera helduko da, eta zaldia askatuko du. Zaldiek, batzuetan, etsaiak gordetzen baitituzte barruan. Eta iheslaria da, gerrate ondorenean, gizona mututu eta oroitzapena galdu duen bere herria galdutzat jotzen duen heinean. Deshistoriaren erreinuan bizi den behatzaile zolia.

Baina badu itxaropenik. Iluntasuna aldentzen denean, eta argitasuna gailentzen, orduan, eguzki berritan gaudela baieztatzen digu poetak; alegia, mundu zabalaren beharra sumatzen badugu, edo beste izaki batena, eguzki berritan gaude, nahiz eta oraindik eguzkia ez agertu. “Eta orain banoa, argia ere nirea ez delako”. “Gaur ideki diet itsasoari eta haizeari leihoa”. Akaso hormaren ertzari nekez eusten dion eskua egia agirian ipintzen duen eguzki-begi-haundia ikusi nahi duen gizon berriarena da. Edo agian Leon Feliperen poemako leihoa ere izan daiteke Lasak berak marrazturikoa, non testu honen hasierako bi ohartxo horiek eskuz idatzi idatzi zituen; tranpa bat, gaztelaniazko poetarentzat; esperantzazkoa euskaldunarentzat.

Paveseren teknikaz baliatu nahi du Mikel Lasak poesi-lehen-gaiak egiteko. Poesia, izan, aurretik beste poeta batzuek esandako gaiez hornitzen baita; poesia birsorkuntza ariketa baino ez delako; hitza berreskuratzeko ariketa bat. Italiarraren errealismoa eta estetika, eta Baudelaire frantziarraren etsipena arnas daitezke, besteak beste, donostiarraren poema bilduman. Egilearen beraren irudiek aberasten dute Erein argitaletxearen edizio txukuna; musikaz laguntzen, berriz, poetaren izenarekin Susak argitaraturiko XX. mendeko poesia kaierak. Biak dira ederrak, biak osagarriak, biak ala biak ezinbestekoak.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak