« Etorkizunaren kilika | Izen gabe direnak »
Independentzien eguzkiak / Ahmadou Kourouma (Aiora Jaka) / Erein / Igela, 2023
Izpi berrien bila abiatu zen eguzki malinkea Jon Jimenez / Gara, 2024-02-25
Boli Kostako printze malinke bat da Fama, Horodougouko doumbouyatar dinastiako azkena. Gainbeheran da eta putre edo hienen moduan bizirauten du eta, ospea galdurik, deserriraturik, ia eta miseriara adarraturik, bere posizioa aldarrikatuz hiletetako ospakizunetan eskean ibiltzera da kondenaturik. Zigorturik da birritan, izan ere, Salimatak, emazteak, antzua izatearen madarikazioa darama soinean. Afrikako herrialde kolonizatu eta ustiatuetako “besteen” besteak izan diren emakumeen sinboloa da bera: ablazioaren errituaren bitartez bortxaturik eta Baffirrekin ezkontzera derrigorturik, sabanan zehar ihes egitea bertze irtenbiderik izan ez zuena.
Boli Kosta postkolonialaren errealitatea erakusten digu Ahmadou Kourouma (Boundiali, 1927 – Lyon, 2003) Nobel sarirako hautagai eta “Ala n’est pas obligé” gomendagarriaren egileak. Kolonizatuei eta ondoren abandonatuei emantzipatu bezain laster egindako aurrerabide promesak bete ez zireneko egitatea, oreka eta lotura guziak galdu dituen eta independentzietako buruzagien botere ustelen pean den gizarte ezegonkorraren deskribapen gordina.
Sufrikariozko egoeretara hurbiltzea bezainbertze nahigabetsua da, oro har, Afriketako literaturak bekoz beko hartzea. Hagitz azaldu ez diguten testuinguru bat ulertzeaz gainera, bertze hizkuntza egitura eta hitz ezberdinera egokitzen den mundu ikuskera oso bat azaltzen dizkigu. Aurrez aurre jarriz geure alde kolonizatzailearekin, mundua ulertzeko derrigortu dugun geure ikusmoldearekin. Beti da ariketa erlatibista eta enpatikoa bertze ezezagunaren posizioan jartzea.
Inposatutako hizkuntzez jabetzea izan da 60-70eko hamarkadetako afrikar idazle anitzen zeregina. Kasu honetan, frantses inperiala zikintzera edo —Aiora Jaka itzultzaileak hitzaurrean erran moduan— malinkizatzera, hots, deskolonizatzera ausartu delarik Kourouma —euskarazko itzulpenak ongi gorde eta aldian-aldian argitzen dizkigu halako moldeak—. Hizkuntzarekin nola, bertako erritu eta sineskeriez kutsatu dituzte zenbait herrik erlijio handiak. Islama, malinkeen kasuan. Hori ere badakar “Independentziaren eguzkiak” (Erein) eleberriak. Bide horretatik zabaltzen digu liburu honek Afrika eta Ameriketako literaturetako ezaugarrietarik behinena: errealismo magikoa. Naturaz gaindiko indarrek gobernatzen dituzte natura bera eta giza harremanak. Erraz da ulertzen halako gailentasuna tropikoen eta basamortuaren erdian kokaturik den errelato batean. Horrek, eta ironiaz eta umorez blaituriko bitalismo eta positibismoak, aberasten eta zabaltzen ditu, ertz ugariz hornituz, pertsonaiak. Eta, tartean, gure mundu ikuskera ere bai.
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Joxe Aldasoro
Lanbroa
Pello Lizarralde
Mikel Asurmendi
Sorginak, emaginak eta erizainak
Barbara Ehrenreich / Deirdre English
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Mikel Asurmendi
Gerezi-denbora
Montserrat Roig
Amaia Alvarez Uria
Presbiziak lagundu omen digu
Edu Zelaieta
Mikel Asurmendi
Itsaso amniotikoa
Oihane Jaka
Aitor Francos
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Jon Jimenez
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Asier Urkiza
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
Nagore Fernandez
Fiesta: Eguzkia jaikitzen da
Ernest Hemingway
Aritz Galarraga
Biharraren hegietan
Maddi Sarasua Laskarai
Maddi Galdos Areta
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Aiora Sampedro
Aingeruak eta neskameak
June Fernandez
Ibon Egaña