« Esan gabekoak, gaizki esanak, berba gehiegikeriak | Paradisuari, lurretik »
Paradisuaren kanpoko aldeak / Bernardo Atxaga / Pamiela, 2023
Genero literarioen mugarriak Paloma Rodriguez-Miñambres / El Diario Vasco, 2023-11-18
Bernardo Atxagak aurkezpen gutxi behar du irakurleentzat, ibilbide luze eta sariduna baitu. Obra honetara hurbiltzen denak topatuko ditu egilearen gai kuttunak, hala nola, heriotza, maitasuna edo beldurra, izenburutik bertatik iragarrita, modu triste nahiz umoretsuan.
Atxagak adierazi du aspaldi buruan zebilkion egitasmoa gauzatu duela liburu berrian literatur genero desberdinak uztartuz, etiketak jartzeari ihesi nahian. Izan ere, bost ataletan banatzen da obra hau, prosa, kontu autobiografikoak eta poesia jorratzen dituena.
Euskal tradizioari eginiko keinuak ahaztu gabe, forma narratiboak eta poetikoak era natural eta bikainean azaleratzen ditu. Hasierako tonu melankolikotik komikoagora igarotzen da, esaterako, Martuteneko espetxean eman zuen hitzaldiari buruzko pasartean bi ikuspegi kontrajartzen direnean. Batetik, sortzailearena, non ironiaren erabilera antzematen dugun idazleak entzuleen arreta bereganatzeagatik “pairatzen” dituen estualdiak irakurtzean —eta hor topikoa eta gogoeta literatura-sorkuntza eta harreraz, hau da, ze irakurgai, prosa ala poesia, izango den egokiena publiko horrentzat—. Bestetik, presoen errealitatea, prosaikoagoa (hitzaldian interesa izatearen plantak egin baina dirua besterik nahi ez duen presoa, bakarrik egoteko parada bilatzen duen bikotea, ustezko salataria izateagatik isolaturik dagoena…).
Zenbait mementutan artefaktu jostagarri bat plazaratu ote duen galdetzen diogu geure buruari, divertimento antzera. Dena dela, Atxagak heldutasunaren beste obra bat aurkezten digulakoan nago, zeinetan, umoreaz lagundurik, gaien unibertsaltasuna eta kontagintzaren teknikak ongi menderatzen dituela erakusten duen.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez