kritiken hemeroteka

8.196 kritika

« | »

Su festak / Jon Urzelai Urbieta / Susa, 2023

Zer den ‘basque’ Irati Majuelo / Berria, 2023-06-18

Heldu da uda, zeru urdina eta europarren azal zuriak eguzkipean kiskaltzen, pulseratxoak eskumuturrean, eguzki betaurrekoak, outfit ez-axolati neurtuak. Oholtza gainean nazioarteko pop talde ezaguna, edo pop-rocka zen, indie, techno edo trapa, berdin da, bozgorailuak topera. Jendetzaren itsasgora eta itsasbeheren artean, belar horitua, plastikozko edalontziak zabor tontorretan. Kantariak azken oihua egin du, azken riff ezinezkoa gitarra joleak, baterian azken plater jolasak. Publikoaren eztanda, koloretako konfetiak lehertu dira airean. Su festa ikusgarri bat.

Dirua jaso eta amaitu da festibala, zer da geratzen dena? “The magic of the mountain”, esango lukete BBK Liven antolatzaileek, “basque experience”, aldarrikatuko Basque FESTekoek, “a lifestyle”, Bay of Biscay-n egondakoek. Zer esan nahi du horrek, baina? Galdera horri tiraka, Euskal Herrian gaur egun egiten diren musika festibalen oholtza gainekoak eta azpikoak, esloganetako leloak eta promotoreen bulegoetako asmoak arakatu ditu Jon Urzelaik Susa argitaletxearekin plazaratu berri duen saiakera mamitsuan.

Egungo festibalizazio fenomenora iritsi aurretik, baina, musika jaialdien sorrerara jotzen du lehendabizi idazleak, bai AEBetako lehen kontzertu kontrakultural eta bakezale jendetsuetara, bai Mairuelegorretako kobazuloko kontzertuen oihartzunera. Eta handik abiatuta, musikak zein jaialdiek duten sozializazio indarrei egiten die beha, euskaltasun ereduak eraikitzerakoan izan duten garrantziari, komunitatea saretzeko eta politizatzeko egin duten lanari. Hala, euskal unibertso musikalaren errepaso esanguratsua egiten du, garairik garai Euskal Herrian zein nazioartean gertatzen ari ziren aldaketa kultural, soziopolitiko eta ekonomikoak aintzat hartuz: kantagintza berria, euskal rock erradikala, Berri Txarrak-en fenomenoa, EHZ zein Gazte Topaguneetako jaialdiak, gaztetxeen zirkuituak eta libertimenduak, besteak beste.

Aipaturiko ekimen musikalek bulkada eraldatzaileak, izpiritu kontrakulturala edota komunitatea biltzeko xedea bazuten, ordea, azken urteetan loratu diren musika festibalek guztiz bestelako balioak dituztela salatzen du Urzelaik: instituzioetatik bultzatutako jaialdiak izan ohi dira, promotora handiek antolatuak eta atzerriko turismoa helburu dutenak; Euskal Herria marka gisa saltzen dutenak. Hori dela eta, nazioartean gailentzen den eredu horrek sorrarazten dituen arazoak gure testuinguruarekin gurutzatzen ditu idazleak, eta eragiten dituen turistifikazio eta folklorizazio prozesuak azaltzen ditu, besteak beste.

Saiakera sendo eta interesgarria osatu du Urzelaik, genero honek hartu ohi duen idazkera akademiko lehorretik urrundu eta estilo adierazkorra lantzen baitu, ideien argudiaketari bezainbat azaldu nahi duenaren argitasunari bideratua. Hori hala, digresioak biderkatzen dira, haria erabat galdu gabe, eta joan-etorriei esker testua aberastuz. Izan ere, informazio asko lantzen da liburu honetan, izan gertaera historikoak, anekdotak, kontzeptu musikalak, datu soziologiko zein ekonomikoak, baita betiere esan nahi denaren mesedera, erreferentzien kateatzean irakurlea ito gabe. Ikuspuntua argi du idazleak eta horrek indartzen du lana bera; saiakeraren helburuari bete-betean heltzen dio, beraz.

Azken kritikak

Maskara baten aitortza
Yukio Mishima

Ibai Atutxa Ordeñana

Emakume gaiztoak
Marilar Aleixandre

Jon Jimenez

Baserria (h)uz(s)ten
Oskar Gaztelu Bilbao

Maddi Galdos Areta

Animalia domestikoak
Esti Martinez

Irati Majuelo

Ni ez naiz hamalau
Karlos Linazasoro

Hasier Rekondo

Ura saltoka
Juan Kruz Igerabide

Jon Martin-Etxebeste

Oso latza izan da
Xabier Mendiguren Elizegi

Mikel Asurmendi

Su festak
Jon Urzelai Urbieta

Jon Jimenez

Azpimarrak
Nerea Balda

Paloma Rodriguez-Miñambres

Su festak
Jon Urzelai Urbieta

Eneko Barberena

Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena

Ibon Egaña

Lurraz beste
Garazi Arrula Ruiz

Mikel Asurmendi

Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte

Jon Jimenez

Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

2023(e)ko martxoa

2023(e)ko otsaila

2023(e)ko urtarrila

2022(e)ko abendua

2022(e)ko azaroa

2022(e)ko urria

Hedabideak