« Euskal literatura “bihurguneko nasan” trabatuta dago | Zatiak, atalak, puskak »
Mare: ilargiari poemak / Askoren artean / 1945 argitaletxea, 2022
Ilargiaren eraginpean Paloma Rodriguez-Miñambres / El Diario Vasco, 2023-02-25
Gure planetari bira ematen dion sateliteak erakarpen handia piztu du gizakiongan antzinarotik. Adibidez, ilargia gurtu egin dute hainbat kulturatan eta obra asko sortu dira artean eta literaturan haren inguruan. 1545 argitaletxeak liburu txukuna, zinez, paratu du ilargiaz. Egia esan, ale hau irakurri arte ez dut jakin haien lanari buruz baina horrelako ekimenek ongi etorri beroa merezi dute euskalgintzan.
Alde batetik, hiru hitzaurre daude: zientifikoa, filosofikoa eta literarioa (“Ilargira, bidaia literario batzuk”), 29 poematan kokatzen laguntzeko. Beste aldetik, Udane Ansak prestatu ditu marrazki ederrak (akuarelak zuri-beltzean paperaren lodiera bereziaz) olerki bakoitzeko.
Horrez gain, bukaeran poeten biografia laburra eta euskal poesiaren ibilbide historiko bat (“Euskal poesiaren ilargialdiak”) azaltzen dira, baita Martin-Etxebestek ondu duen abestia ere. Edizio lan aparta horrek areagotzen du liburuaren kalitate-maila.
Abiapuntu originala otu zaie editoreei: historian zehar ilargian ur-masak zeudelakoan hango eremu zabalak horrelaxe izendatu zituzten: “Padurak”, “Badiak”, “Aintzirak”, “Itsasoak” eta “Ozeanoa”. Hortik 59 izen atera eta, liburuan parte hartu duten poetak 29 izan arren, aurkibidean mantendu egin dituzte gainontzeko izenak, poemarik gabekoak.
Egileen zerrendan aniztasuna da ezaugarririk nabarmenena. 1935-2002 aldian jaiotako idazleen poemak baitaude. Eta gauza bera egituraren gainean —bertso libreak, errimadunak, intertestualitatea han-hemen—. Alabaina, desoreka apur bat antzematen da, hau da, batzuetan gazteentzako sinpleagoak suerta daitezke; besteetan, metaforaz zamatuegiak, edo luzeegiak begitandu zaizkit.
Laburbilduz, mimoz egindako edizioa da, horregatik, adin guztietako irakurleengana, ez soilik gazteengana, helduko dela espero dut.
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Irati Majuelo
Denbora galduaren bila / Swann-enetik
Marcel Proust
Aritz Galarraga
Iraileko zazpi egun
Eneko Azedo
Aiora Sampedro
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Mikel Asurmendi
Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Lurrez estali
Ximun Fuchs
Jon Jimenez
Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo
Mikel Asurmendi
Poesia guztia
Safo
Mikel Asurmendi
Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre
Jon Jimenez
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Jon Jimenez
Reset
Aitziber Etxeberria
Mikel Asurmendi
Baden verboten
Iker Aranberri
Jose Luis Padron
Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza
Jon Jimenez
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Hasier Rekondo