« Euskal literatura “bihurguneko nasan” trabatuta dago | Zatiak, atalak, puskak »
Mare: ilargiari poemak / Askoren artean / 1945 argitaletxea, 2022
Ilargiaren eraginpean Paloma Rodriguez-Miñambres / El Diario Vasco, 2023-02-25
Gure planetari bira ematen dion sateliteak erakarpen handia piztu du gizakiongan antzinarotik. Adibidez, ilargia gurtu egin dute hainbat kulturatan eta obra asko sortu dira artean eta literaturan haren inguruan. 1545 argitaletxeak liburu txukuna, zinez, paratu du ilargiaz. Egia esan, ale hau irakurri arte ez dut jakin haien lanari buruz baina horrelako ekimenek ongi etorri beroa merezi dute euskalgintzan.
Alde batetik, hiru hitzaurre daude: zientifikoa, filosofikoa eta literarioa (“Ilargira, bidaia literario batzuk”), 29 poematan kokatzen laguntzeko. Beste aldetik, Udane Ansak prestatu ditu marrazki ederrak (akuarelak zuri-beltzean paperaren lodiera bereziaz) olerki bakoitzeko.
Horrez gain, bukaeran poeten biografia laburra eta euskal poesiaren ibilbide historiko bat (“Euskal poesiaren ilargialdiak”) azaltzen dira, baita Martin-Etxebestek ondu duen abestia ere. Edizio lan aparta horrek areagotzen du liburuaren kalitate-maila.
Abiapuntu originala otu zaie editoreei: historian zehar ilargian ur-masak zeudelakoan hango eremu zabalak horrelaxe izendatu zituzten: “Padurak”, “Badiak”, “Aintzirak”, “Itsasoak” eta “Ozeanoa”. Hortik 59 izen atera eta, liburuan parte hartu duten poetak 29 izan arren, aurkibidean mantendu egin dituzte gainontzeko izenak, poemarik gabekoak.
Egileen zerrendan aniztasuna da ezaugarririk nabarmenena. 1935-2002 aldian jaiotako idazleen poemak baitaude. Eta gauza bera egituraren gainean —bertso libreak, errimadunak, intertestualitatea han-hemen—. Alabaina, desoreka apur bat antzematen da, hau da, batzuetan gazteentzako sinpleagoak suerta daitezke; besteetan, metaforaz zamatuegiak, edo luzeegiak begitandu zaizkit.
Laburbilduz, mimoz egindako edizioa da, horregatik, adin guztietako irakurleengana, ez soilik gazteengana, helduko dela espero dut.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez