kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Mare: ilargiari poemak / Askoren artean / 1945 argitaletxea, 2022

Harribitxi Maddi Galdos Areta / Argia, 2023-02-05

Lurtarron begiradak erakarri ditu aspaldidanik, misterio eta galdera iturri izan da, hausnarketa eta ametsen zaindari gautar, bidaia literarioen helmuga, mito eta metaforen sorburu, norgehiagoka espazialaren jomuga, onartu edo ezeztatu diren hipotesien muin, lurraren ahizpa eta eguzkiaren aurkari zein osagarri. Ilargia: iretargi edo argizagia. Lurraren satelite bakarra den horri idatzitakoak biltzen ditu 1545 argitaletxeak kaleratutako Mare: ilargiari poemak liburuak. Harri batentzat bitxi da Eneko eta Xabi Salaberria anaien ekimenez heldu zaigun hau: harribitxia.

Ilargiari so, begi hutsez antzeman ohi ditzakegu zati argitsu eta ilunagoak. Gaur egun honen gainaldean urik ez dela jakin badakigun arren, antzina, zati itzaltsuok padurak, badiak, aintzirak, itsasoak eta ozeanoak zirenaren ustea zuten astronomoek: halaxe izendatu zituzten eta halaxe izendatzen ditugu oraindik. Hamarnaka dira, eta horietako batzuei zein haien deitura iradokitzaileei, ilargiteak agerian utzitakoei zein ilargiaren alde ezkutuak nola berehalako ulermenari itzuri egiten dioten auziei idatzitako poemak dira orriotakoak. Izan ere, translazio eta errotazio mugimenduen iraupen berdina tarteko, aurpegi bakarra agertzen digu ilargiak beti: halaxe batu ditu astroak argia eta iluna, ezagutza eta ezezagutza. Eta gaitz erdi, zeren poemok aldarrikatu legez “Misteriorik gabeko espazioak / aspergarriak izan daitezke”.

Leialtasunaren Badia, Ahanzturaren Aintzira, Desioaren Itsasoa, Ekaitzen Ozeanoa… han-hemengo 29 poeta, eta nork bere hizkera, irudi, esangura eta idazkeraz ondutako poemak. Begiratzen gaituen hari begiratzeko era ezberdinak topatuko ditu liburuan irakurleak. Are, ilargiari jarritako olerkiez gain, osatzen dute artefaktua ilustrazioek, izaera zientifiko, filosofiko eta literarioa duen hitzaurre banak, euskal poesiaren ibilbidea laburtzen duen artikulu batek eta abesti batek. Gazteen eskuetan lur hartu eta mundu berriak ernatzeko xedez sortu den hazia ei da liburu hau, gazteengan poesia idazteko gogoa piztu nahi duena: eta akaso horrexegatik geratu dira itsaso batzuk idazteke, poeta ilargitar berriak sortu zain.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak