« Beroa eta literatura | Zahartzaroa habitatzeko moduak »
Mina hartzeko ere / Juan Luis Zabala / Susa, 2022
Lekua topatuz munduan Paloma Rodriguez-Miñambres / El Diario Vasco, 2022-07-09
Klasikoen aburuz, denbora igarotzeak ez gaitu jakintsuago bihurtzen, zaharrago, ezbaitiago edo koldarrago baizik. Ideia horrek, hein handi batean, Juan Luis Zabalaren gogo poetikoa ardazten du bere bigarren poesia-liburuan 2000tik. Azaldu duen moduan, alde handia dago aurreko obrarekin konparatuz gero, hura baitzen gaztaroaren amaierakoa, munduari oldartzen zitzaiona, alegia. Oraingo liburu honetan, aitzitik, mundura egokitzen saiatu nahi izan du.
58 poematan Zabalak begirada lasaia adierazten du helduaroak dakarrenaz. Urteak betetzeak ematen dio aukera bizi-espektatibak berrikusteko tonu pausatuan. Izan ere, denbora iragaten delako gai gara bizialdiaren balioa estimatzeko. Alabaina, bizipenen zama ezin dugu erabat arindu edo urrundu gure gogotik.
Edadetzean beldurra eta zalantzak bidaide ditu idazleak, eta, poemen mamiari erreparatuz, hauxe aurkitu dezakegu: galdu diren adiskideak, maitasun istorioak, haurtzaroaren lorratzak, hil diren pertsona maitatuak behin baino gehiagotan aipatuak dira bertsoetan, osasun arazoak, amaren irudia eta haren berben oroitzapena, edo hizkuntzarekiko kezka. Zabalak lehen pertsonatik ondu ditu olerki gehienak, eta bestelako baliabide batzuk ere lantzen ditu: hitzen errepikapenak eta jokoak, umorea eta autoironia.
Bizitza inperfektua dugu baina, urteak joan ahala, munduaren ulerkera gauzatzen du gizakiak. Nahiz eta denborak zaharberritzen dituen mina eta nostalgia, liburu honek helduaroari buruzko ikuspuntu errealagoa, doituagoa eskaintzen du, faltsua suertatu ohi den baikortasuna alboraturik. Poema hauek argitasun izpia bilatzen dute, nola eutsi existentziari —gertatua ametitzea eta etortzear dagoenarekin konformatzea da Zabalaren iradokizuna— hainbeste min ez hartzeko. Etsipenean erori barik.
Alaska
Castillo Suarez
Irati Majuelo
Poesia bizitzeko eta sentitzeko modua da
Karmele Igartua
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Pantailen garaipena
Iñigo Martinez Peña
Jon Martin-Etxebeste
Axularren gerizapean
Kepa Altonaga
Asier Urkiza
Emakume bat
Annie Ernaux
Nagore Fernandez
Atsoa
Victor Catala
Joxe Aldasoro
Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena
Jon Martin-Etxebeste
Lur gainean, itzal azpian
Leire Milikua Larramendi
Irati Majuelo
Gu gabe ere
Itziar Ugarte Irizar
Mikel Asurmendi
Alaska
Castillo Suarez
Jon Martin-Etxebeste
Alaska
Castillo Suarez
Maddi Galdos Areta
Puskak
Irene Pujadas
Asier Urkiza
Norberak maite duena
Miren Billelabeitia
Nagore Fernandez
Beirazko kanpaia
Sylvia Plath
Hasier Rekondo