« Beroa eta literatura | Zahartzaroa habitatzeko moduak »
Mina hartzeko ere / Juan Luis Zabala / Susa, 2022
Lekua topatuz munduan Paloma Rodriguez-Miñambres / El Diario Vasco, 2022-07-09
Klasikoen aburuz, denbora igarotzeak ez gaitu jakintsuago bihurtzen, zaharrago, ezbaitiago edo koldarrago baizik. Ideia horrek, hein handi batean, Juan Luis Zabalaren gogo poetikoa ardazten du bere bigarren poesia-liburuan 2000tik. Azaldu duen moduan, alde handia dago aurreko obrarekin konparatuz gero, hura baitzen gaztaroaren amaierakoa, munduari oldartzen zitzaiona, alegia. Oraingo liburu honetan, aitzitik, mundura egokitzen saiatu nahi izan du.
58 poematan Zabalak begirada lasaia adierazten du helduaroak dakarrenaz. Urteak betetzeak ematen dio aukera bizi-espektatibak berrikusteko tonu pausatuan. Izan ere, denbora iragaten delako gai gara bizialdiaren balioa estimatzeko. Alabaina, bizipenen zama ezin dugu erabat arindu edo urrundu gure gogotik.
Edadetzean beldurra eta zalantzak bidaide ditu idazleak, eta, poemen mamiari erreparatuz, hauxe aurkitu dezakegu: galdu diren adiskideak, maitasun istorioak, haurtzaroaren lorratzak, hil diren pertsona maitatuak behin baino gehiagotan aipatuak dira bertsoetan, osasun arazoak, amaren irudia eta haren berben oroitzapena, edo hizkuntzarekiko kezka. Zabalak lehen pertsonatik ondu ditu olerki gehienak, eta bestelako baliabide batzuk ere lantzen ditu: hitzen errepikapenak eta jokoak, umorea eta autoironia.
Bizitza inperfektua dugu baina, urteak joan ahala, munduaren ulerkera gauzatzen du gizakiak. Nahiz eta denborak zaharberritzen dituen mina eta nostalgia, liburu honek helduaroari buruzko ikuspuntu errealagoa, doituagoa eskaintzen du, faltsua suertatu ohi den baikortasuna alboraturik. Poema hauek argitasun izpia bilatzen dute, nola eutsi existentziari —gertatua ametitzea eta etortzear dagoenarekin konformatzea da Zabalaren iradokizuna— hainbeste min ez hartzeko. Etsipenean erori barik.
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Jon Jimenez
Reset
Aitziber Etxeberria
Mikel Asurmendi
Baden verboten
Iker Aranberri
Jose Luis Padron
Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza
Jon Jimenez
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Hasier Rekondo
Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban
Mikel Asurmendi
Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz
Gorka Bereziartua Mitxelena
Juana
Jon Artano Izeta
Mikel Asurmendi
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Jon Jimenez
Simulakro bat
Leire Ugadi
Maddi Galdos Areta
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Ibon Egaña
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Paloma Rodriguez-Miñambres
Patrizioak eta plebeioak
Kepa Altonaga
Mikel Asurmendi
Turismo hutsala
Fito Rodriguez
Asel Luzarraga