susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Lekua topatuz munduan | Greziak aspaldi galdu zuen bere grazia »

Azken etxea / Arantxa Urretabizkaia / Pamiela, 2022

Zahartzaroa habitatzeko moduak Amaia Alvarez Uria / Argia, 2022-07-10

Pablo Nerudaren autobiografiaren izenburua Confieso que he vivido da, eta hori da liburu honek erakutsiko digun gauzetako bat. Adinekoa da protagonista, eta azken etxea izango duena erosi eta prestatzen dihardu narrazioan zehar. Tarteka, iraganak kuku egingo dio oroitzapenen bidez, soinu, irudi edo usain jakin batzuen eraginez, edo amesgaiztoen forman.

Baina ez da atzera begira edo heriotzaren zain besaulkian jarrita dagoen amona. Liburu honetan topatuko dugun beste gauza bat da bizitza abentura bat dela, edo izan daitekeela, duzun adina duzula. Protagonistaren egunerokoan itzalak agertuko dira, gainditu beharreko oztopoak. Bere ametsa lortzeko bidean une arriskutsuak pasa beharko ditu. Katua eta sagua izango ditugu usnaka.

Hori dela-eta etxe barruko eta etxetik kanpoko niak ezagutuko dizkiogu, mozorroak jantzi eta erantziko ditu irakurleon aurrean eta horren inguruko sentipen kontrajarriak adieraziko dizkigu. Urduritasuna eta beldurra kudeatzeko bere ametsetako etxearekin pentsatzen du eta bertako lorategiak baretuko dio barrua. Loreen koloreek eta lurrin goxoak emango diote bakea.

Azken etxeak ihesa utzi eta atsedenlekua topatzeko nahia irudikatzen du. Etxea deituko duen, eroso sentiaraziko duen, eta bertako egingo duen lekua. Sustraiak botatzeko eta landareak bezala lasai hazten jarraitzeko gunea. Bizitzan zehar izan dituen bizilekuak “etxe” izan diren ala ez jakingo dugu, arrotz sentiarazi duten ala gustura. Erroak non bota dituen ere: familiarekin, bikotekidearekin, lagunartean edo bere buruarekin.

Noiz, non, norekin sentitzen gara etxean? Heriotza hurbilago dagoenean, nora nahi dugu joan azken urteak pasatzera? Zer behar dugu egunerokoan eroso, seguru eta gustura sentitzeko? Non ditu sustraiak kanpoan bizi izandakoak?

Arantxa Urretabizkaiak protagonista konplexua sortu eta prosa soil batekin trama ederra harilkatu du. Zahartzaroaren beste bertsio bat kontatu digu gogoan ditugun klixeak auzitan jarriz eta gure iruditeria gaurkotuz.