susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Karena izatearen mentura, izan eta ez izanaren malura | Errusiar errealismoa, euskaraz »

Amez / Goiatz Labandibar / Alberdania, 2022

Amen katalogoa Paloma Rodriguez-Miñambres / El Diario Vasco, 2022-04-30

Mende aldaketarekin amatasunaren gaineko berkontzeptualizazioak berebiziko interesa agerrarazi du euskal idazle eta sortzaileen artean eta askok ikuspegi kritikoa erakutsi dute gai honetaz beren obretan. Feminismoa ardatz hartuta, hausnarketa horietan afera asko kabitzen dira: hala, emakumearen ahalduntzea, gizarte-ereduak, sexualitatea edo hezkidetza bezalako kontzeptuak mahaigaineratu dira literaturan diskurtso normatibo eta heteropatriarkala salatzeko asmoz.

Labandibarrek argitara eman dituen kontakizunetan amatasunaren irudi zatikatuan zentratzen da. Amatasuna eraikuntza soziala den aldetik, liburuan aurkeztutako ama-ereduek apurtzen dituzte tradizioz transmititu diren amen inguruko topikoak. Ama izatearen ajeak adierazi eta “ama ona”ren kontra jaikitzen dira istorio hauetako emakumeak, egunerokoak zedarritzen dituen argi-ilunak agerian utziz. Gogoeta bultzatzeaz gain, Labandibarren helburua kontzeptu sozialagoak, baita politikoagoak ere, jokoan jartzea izan da, frustrazioak gainezka egiten dien protagonistak ez baitira konformatzen ama izate hutsarekin.

Estiloari dagokionez, zuzena, arina eta zorrotza da. Erritmoa ondo doitzen da eta 21 istorioetan ahotsen eta lekuen aniztasuna aurkitu dezakegu, esaterako, antzinako Erroman, II. Mundu Gerran edo XX. mende hasieran kokatuak. Kontakizunen tonua kritikoa eta bortitza da maiz, taburik eta idealizaziorik gabe. Nire irudiko, dena den, ipuin batzuetan idazlearen tesiak gailendu egiten dira balio literarioaren gainean eta ondorioz, xaloegiak izateko arriskua dago.

Azkenik, interesgarria suertatzen da liburuaren amaieran Labandibarrek egiten duen beste idazleen aitortza, haien ekarpenagatik liburu hau idatzi bitarteko prozesuan. Ahizpatasuna.