kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Bizia lo / Jokin Muñoz / Alberdania, 2003

Bizia lo Aritz Gorrotxategi / El Diario Vasco, 2003-08-10

Errealitatea eta fikzioa. Bien arteko pultsua omen literatura. Anjel Lertxundik zioen bezala, pentsamenduaren kaosa ordenatzeko modu bat. Ideia haragi edo hizki bihurtzeko artea. Errealitatea antz emateko ahalegina. Edo errealitate hori distortsionatzekoa. Erronka honen harira datoz konpromisoa eta literatura. Bertolt Brechtek zioen, hirira heldu, eta hango gizakiekin nahastu zela iraultza garaietan. Horrela igaro zuela lurrean eskaini zitzaion denbora. Konpromisoa eta hitza uztartuz. Antzeko jokabidea jarraitu duen Wole Soyinka idazle nigeriarrak, aldiz, aitortu berri du fikzio hutsezko idazleekin gozatzen duela gehien. Beste mundu bat sortzeko gai direlako. Gurearen miseriak bazter uzten dituztelako.

Finean, idazlea lekuko bat da. Lekuko kualifikatua. Ikusten duena adierazi dezakeena. Edo ikusi nahi lukeena. Edo, are, ausarta bada, inork ikusi nahi ez duena azalduko du. Izaera honetakoa da Jokin Muñozen azken liburua. Ausarta. Alberdaniak argitaratu berri duen Bizia lo narrazio bilduma bikainean, errealismo kutsuko narrazioak dira nagusi. Chejov eta Moravia gogora dakartzatenak. Ezer gertatzen ez dela dirudien arren, azpitik egosten dira tentsioak eta bizipenak, elkarbizitzaren labean. Horiek gabe ezin da bizitza ulertu. Horiek gabe lo dago. Konpromisoa eta bizitza loturik egon ezean, alferrik baita pausoa haratago luza-tzea. Oraina eta iraganaren artean dagoen arrailean harrapaturik dauden pertsonaiak dira Muñozenak. Kontraesanez beteak. Gu bezalakoak. Hurbilekoak. Oso hurbilekoak. Sinesgarriak. Herri honek daukan bortxakeria arazoarekin bizi direnak. Arazoarekin eta arazoaz beste. Arrazoi potoloak aldarrikatzen dituzten testuen ifrentzuan, Muñozek gizakia agertzen du bere biluztasunean; bere babesgabetasunean. Gizatasuna bizitza ulertzeko lehen konpromisoa delakoan. Gizatasunak edozein hizkuntza ametitzen baitu. Bizia lo. Aparteko literatura eta gogoeta zorrotza.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak