kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Bizia lo / Jokin Muñoz / Alberdania, 2003

Bizia lo Aritz Gorrotxategi / El Diario Vasco, 2003-08-10

Errealitatea eta fikzioa. Bien arteko pultsua omen literatura. Anjel Lertxundik zioen bezala, pentsamenduaren kaosa ordenatzeko modu bat. Ideia haragi edo hizki bihurtzeko artea. Errealitatea antz emateko ahalegina. Edo errealitate hori distortsionatzekoa. Erronka honen harira datoz konpromisoa eta literatura. Bertolt Brechtek zioen, hirira heldu, eta hango gizakiekin nahastu zela iraultza garaietan. Horrela igaro zuela lurrean eskaini zitzaion denbora. Konpromisoa eta hitza uztartuz. Antzeko jokabidea jarraitu duen Wole Soyinka idazle nigeriarrak, aldiz, aitortu berri du fikzio hutsezko idazleekin gozatzen duela gehien. Beste mundu bat sortzeko gai direlako. Gurearen miseriak bazter uzten dituztelako.

Finean, idazlea lekuko bat da. Lekuko kualifikatua. Ikusten duena adierazi dezakeena. Edo ikusi nahi lukeena. Edo, are, ausarta bada, inork ikusi nahi ez duena azalduko du. Izaera honetakoa da Jokin Muñozen azken liburua. Ausarta. Alberdaniak argitaratu berri duen Bizia lo narrazio bilduma bikainean, errealismo kutsuko narrazioak dira nagusi. Chejov eta Moravia gogora dakartzatenak. Ezer gertatzen ez dela dirudien arren, azpitik egosten dira tentsioak eta bizipenak, elkarbizitzaren labean. Horiek gabe ezin da bizitza ulertu. Horiek gabe lo dago. Konpromisoa eta bizitza loturik egon ezean, alferrik baita pausoa haratago luza-tzea. Oraina eta iraganaren artean dagoen arrailean harrapaturik dauden pertsonaiak dira Muñozenak. Kontraesanez beteak. Gu bezalakoak. Hurbilekoak. Oso hurbilekoak. Sinesgarriak. Herri honek daukan bortxakeria arazoarekin bizi direnak. Arazoarekin eta arazoaz beste. Arrazoi potoloak aldarrikatzen dituzten testuen ifrentzuan, Muñozek gizakia agertzen du bere biluztasunean; bere babesgabetasunean. Gizatasuna bizitza ulertzeko lehen konpromisoa delakoan. Gizatasunak edozein hizkuntza ametitzen baitu. Bizia lo. Aparteko literatura eta gogoeta zorrotza.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak