« Totelka, elkarri hitza janez | Apetazko pentsamendu “askea” »
Ogia eta zirkua / Irati Jimenez / Erein, 2021
Sormenaren gorazarrea Paloma Rodriguez-Miñambres / El Correo, 2021-11-20
Lehen orrialdeetatik sumatzen da Irati Jimenezek zenbaterainoko mirespena sentitzen duen Harkaitz Canoren “Neguko zirkua” (2005) obrari buruz. Izan ere, arreta handiz arakatu du idazlearen ipuin bilduma hori saiakera mamitsu honetan, zeinak Bilboko Udalaren Miguel de Unamuno XXI. Saria jaso duen.
Abilezia eta gaitasuna erakusten ditu “Neguko zirkua”ren elementu giltzarriak aurkitzeko: gizakia, bizitza, arima, literatura, sormena. Istorioen hondoraino heltzen da Jimenez eta irakurketan zehar eskutik oraturik garamatza, aukeratutako egiturak obraren interpretazioan laguntzen baitu. Lehendabizi, euskal letretan Canoren liburuaren garrantzia justifikatzen du sarreran, literatur kritiko eta adituek zer harrera egin zioten gogoratuz. Era berean, autorearen eleberrigintza (bikaintasuna) eta ipuingintza (maisutasuna) artean bereizteaz gain, sormenaren gaineko hausnarketa sakona bezain argigarria gauzatzen eta liburua ulertzeko proposamena egiten du, ipuin bakoitzaren fitxa aurkeztuz; sinopsiaren berri ematen du, sinboloen presentziaz ohartzen da bai eta esaldi bateko laburpena eta istorioaren kokapena egiten ditu jarraian datozen ipuinen zentzua eta obra osoaren barrenak azaleratzeko.
Bestalde, saiakera hau ez da soilik adituentzat; aitzitik, tonu akademikoari itzuri egiten dio Jimenezek; hurbila suertatzen da eta horren meritua informazioaren egituran datza, lehen esan bezala, hemeretzi ipuinen adieraren geruza desberdinak aztertzen eta agerian ipintzen baititu. Berak sentitzen duen mirespena irakurleari helarazten dio, hain modu pertinentean Canoren gakoak deskubritzen eta irakurleokin konpartitzen dituelarik. Euskal idazle onenetako bat hobeto ezagutzeko parada ematen digu liburu honek. Dena dela, bitxia iruditu zait orrialde guztietan zenbait esaldi letra lodiz agertzea, ez direlako beharrezkoak irakurketa errazteko.
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera
Ura ez baita beti gardena
Xabi Lasa
Irati Majuelo
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Ibon Egaña
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Aiora Sampedro
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
Jon Jimenez