« Zaharrak berri-berri | Patuak lotutakoa »
Bertsominez / Joseba Zubimendi / Alberdania, 2002
Aztarnak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2003-07-20
Joseba Zubimendi Donostian jaio zen 1897an, eta Kanbon hil, 1939an, erbeste gorrian, gazterik artean. Aita azpeitiarra zuen, hargin moduan etorria Donostiara, Artzain Onaren katedrala edo eraikitzera. Euskaltzalea izan zen, Koldo Izagirrek dioenez XX: mendeak eman dituen euskaltzale handienetakoa, eta ez dago halako baieztapenik zertan zalantzan jarri. Haren eraginez sortu ziren Eusko Abesbatza, El Pueblo Vasco egunkariko euskarazko atala, Unión radio irratiko euskarazko saioa, eta beste ekitaldi asko, bertsolaritza bultzatzeko eta suspertzeko asmoz. Ahots ona omen zuen, eta irrati saio ederrak egiten omen zituen. Poesia ere idatzi zuen, garai hartan poesia (edo olerkia) baitzen euskalgintzaren zama aurrera suabe eta emeki zeraman gurdi soinuzkoa. Garai hartan poesiak itzala zuen euskaltzaleen artean, eta prosa eredua bera ere mendean zeukan. Ez da gaur bezala, aroak eta garaiak, denborak eta sasoiak aldatuz baitoz, horretaz konturatzeke askotan.
Liburuan, Joseba Zubimendiri buruzko biografia labur bezain interesgarriarekin batera, Kanbon 1939an idatzitako testuak aurki daitezke. Eusko Deya-n ikusi zuten argia. Esan dugu lehen Kanbo erbeste izan zitzaiola Zubimendiri, gerra ondoren, gerra zibilaren ondoren. Testurik gehienetan bertsolaritza eta bertsolariak aipatzen badira ere, garai bateko kronika zehatz eta konplitua eginez, hitzak ez dira horretara mugatzen soilik, harantzago doaz eta euskaltzaletasunaren argazkia ekartzeaz gainera, nolabaiteko kronika sentimentala ere azaltzen digu. Sentimentala diot, euskaltzaletasuna sentimendua baita, arrazoia bainoago. Testuek badute garai bateko xarma. Esan dut lehen: prosa bera poesiaren morroi zen garai hartan. Testuak irakurgarriak dira oraindik eta, neurri batez, eredugarriak ere bai, hain eredu gutxiko kazetaritzan, edo, hobeto esanda, ereduak kontuan gutxitan hartzen dituen kazetaritzan. Zubimendik, bertsozale eta euskaltzaleak, gerran garaitua izandakoak, bere memoria darabil aurreraka eta atzeraka, eta behin ezagututako jendea, adiskideak izan ala ez, dakartza gogora, izan zena esateko asmoz.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez