kritiken hemeroteka

8.280 kritika

« | »

Aireportuko musika / Luis Garde / Pamiela, 2020

Gorespena nahasketari Aiora Sampedro / Berria, 2020-11-29

Koldo Lakar detektibeari Leire Olcoz parlamentari nafarraren bahiketa ikertzeko materialak iritsi zaizkio eta horiekin fikziozko narrazio bat osatzen dihardu, irakurleari bere pentsakizunak eta lanerako darabilen informazioa jakinarazten dizkion bitartean. Laburpenean dirudien bezain konplexua da liburua, baina bi ezaugarritan bilduko nuke nik eleberria.

Hibridazioa. Bai edukiaren aldetik, bai edukia biltzen duen formaren aldetik, nahasketa gailentzen da Garderen lanean. Edukiari dagokionez, nafar batek Nafarroako historia berrikusiz idatzitako fikzio-lana izanik, ezinbestekoa da aipatzea bertan ageri den konplexutasun sozial eta kulturala. Egileak lurraldeko historiaren berrikuspena egiten du, euskaldun eta euskaltzale dela erakutsiz, baina hainbat sentsibilitate politiko bilduz. Horrela, gaur egun kokatzen den ukronia batetik hasiz, zeinetan EHAS ETAren oinordeko talde armatua existitzen den, karlistaldi garairaino historiaren berreraiketa egingo du idazleak, euskal abertzaletasunaren, nazionalismo espainiarraren, nafar erregionalismoaren eta bortxaren arteko harremanak arakatuz.

Gainera, hibridazioa ez da soilik tramaren barnean gertatuko. Esan bezala, generoen hibridazioa konstantea izango da testuaren hasieratik amaierara arte. Aipatutako gaia lantzeko kronika historikora gerturatzen den narrazioak lekua hartzen du testuko zenbait unetan (adibidez, karlistaldien edo Gerra Zibilaren barneko pasarteak kontatzean); fikziozko narrazio garbira jotzen dute 2020-2030 hamarkadan kokatutako gertakariek edota plano batzuk eta besteak lotzen dituzten pertsonaia batzuen eskutitzek. Bestalde, nobela guztia thriller politikoaren giroak inguratuko du, politikari baten bahiketaren inguruan harilkatzen baita kontua.

Fikzioa da beste ezaugarri nagusia. Errelato historiko-politikoaren kontakizuna osatzeko, fikziozko kontakizunen beharra aldarrikatzen du eleberri honen egileak, baina euskal historiari eta gatazkari fikzioz erantzun dioten beste lan gehienen aldean, Garderen testuak etorkizunean jartzen du ardatza; geroa aldatzeak oraina moldatzen lagun dezakeelakoan.

XXI. menderako testua osatzen dute aipatutako bi ezaugarri horiek. Baiki, ariketa metaliterarioa dela esan daiteke, hainbat narrazio partzialen bitartez, poetika trinkoa eraikitzen baitu iruindarrak.

Esan bezala, emaitza testu zaila da, ahalegina eskatzen diona irakurleari, baina, egilearen beste lanetan bezala, donaria dakarrena irakurlearentzat. Hala sentitu dut nik, behintzat. Iraganeko gertakari historikoetako barne-pasarteetan oinarritzen diren istorioekin gozatu dut gehien, hala nola Espoz Mina nafar konkistatzailearen ibilera ezezagunenekin edo Gerra Zibileko gerrillarien pasarteekin.

Esandakoa, liburua irakurketari astia eman nahi dion irakurlearentzat pentsatua dago, hausnarketarako bidea zabaldu nahi baitu idazleak.

Azken kritikak

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Zakur zaunkak
Iñaki Irazu

Hasier Rekondo

Bufalo guztiak
Juanra Madariaga

Paloma Rodriguez-Miñambres

Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma

Jon Jimenez

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Asier Urkiza

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak