kritiken hemeroteka

8.530 kritika

« | »

Aireportuko musika / Luis Garde / Pamiela, 2020

Gorespena nahasketari Aiora Sampedro / Berria, 2020-11-29

Koldo Lakar detektibeari Leire Olcoz parlamentari nafarraren bahiketa ikertzeko materialak iritsi zaizkio eta horiekin fikziozko narrazio bat osatzen dihardu, irakurleari bere pentsakizunak eta lanerako darabilen informazioa jakinarazten dizkion bitartean. Laburpenean dirudien bezain konplexua da liburua, baina bi ezaugarritan bilduko nuke nik eleberria.

Hibridazioa. Bai edukiaren aldetik, bai edukia biltzen duen formaren aldetik, nahasketa gailentzen da Garderen lanean. Edukiari dagokionez, nafar batek Nafarroako historia berrikusiz idatzitako fikzio-lana izanik, ezinbestekoa da aipatzea bertan ageri den konplexutasun sozial eta kulturala. Egileak lurraldeko historiaren berrikuspena egiten du, euskaldun eta euskaltzale dela erakutsiz, baina hainbat sentsibilitate politiko bilduz. Horrela, gaur egun kokatzen den ukronia batetik hasiz, zeinetan EHAS ETAren oinordeko talde armatua existitzen den, karlistaldi garairaino historiaren berreraiketa egingo du idazleak, euskal abertzaletasunaren, nazionalismo espainiarraren, nafar erregionalismoaren eta bortxaren arteko harremanak arakatuz.

Gainera, hibridazioa ez da soilik tramaren barnean gertatuko. Esan bezala, generoen hibridazioa konstantea izango da testuaren hasieratik amaierara arte. Aipatutako gaia lantzeko kronika historikora gerturatzen den narrazioak lekua hartzen du testuko zenbait unetan (adibidez, karlistaldien edo Gerra Zibilaren barneko pasarteak kontatzean); fikziozko narrazio garbira jotzen dute 2020-2030 hamarkadan kokatutako gertakariek edota plano batzuk eta besteak lotzen dituzten pertsonaia batzuen eskutitzek. Bestalde, nobela guztia thriller politikoaren giroak inguratuko du, politikari baten bahiketaren inguruan harilkatzen baita kontua.

Fikzioa da beste ezaugarri nagusia. Errelato historiko-politikoaren kontakizuna osatzeko, fikziozko kontakizunen beharra aldarrikatzen du eleberri honen egileak, baina euskal historiari eta gatazkari fikzioz erantzun dioten beste lan gehienen aldean, Garderen testuak etorkizunean jartzen du ardatza; geroa aldatzeak oraina moldatzen lagun dezakeelakoan.

XXI. menderako testua osatzen dute aipatutako bi ezaugarri horiek. Baiki, ariketa metaliterarioa dela esan daiteke, hainbat narrazio partzialen bitartez, poetika trinkoa eraikitzen baitu iruindarrak.

Esan bezala, emaitza testu zaila da, ahalegina eskatzen diona irakurleari, baina, egilearen beste lanetan bezala, donaria dakarrena irakurlearentzat. Hala sentitu dut nik, behintzat. Iraganeko gertakari historikoetako barne-pasarteetan oinarritzen diren istorioekin gozatu dut gehien, hala nola Espoz Mina nafar konkistatzailearen ibilera ezezagunenekin edo Gerra Zibileko gerrillarien pasarteekin.

Esandakoa, liburua irakurketari astia eman nahi dion irakurlearentzat pentsatua dago, hausnarketarako bidea zabaldu nahi baitu idazleak.

Azken kritikak

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak