« Testamentua bizipoza | Ekialdearen xarma eta sentsualitatea »
Egurra Pinotxori / Aritz Gorrotxategi / Alberdania, 2002
Musika Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2003-02-16
Bada Aritz Gorrotxategiren liburu honetan halako doinu bat ipuin guztiak eta bakoitza hartu, inguratu eta bete egiten dituena. Aire magiko bat bezalakoa da, aire itsaskor eta bizia, aire itxi eta arina. Musika da, baina ez edozein musika. Liburua irakurtzen ari nintzelarik, Schubert jarri dut disko-jogailuan eta ipuinek bestelako arnasa hartu dute, itxurazko itxitasuna zabaldu egin zait, itxurazko iluntasuna atertu egin zait, argia edan dute. Schubert musika, gainera, oso zehatz azaltzen da Rosemunde eta izeneko ipuinetan. Rosamunde historia fantastikoa da, Borgesenak ekartzen ditu oroimenera. Bada gerlari bat munduan eta denboran zehar ibiltzera kondenatu dutena, behin eta berriro hil ondoren berpiztu eta munduan eta denboran zehar ibiltzera. Gerlaria ez da hilezkor, ehungarrenean hilko baita da soilik, eta halako eguna, azkenik, hurbildu zaio.
Neskatxa eta herioa, doinu antzeko ipuina da, baina ez du lehen aipatutakoak duen halako magikotasunik. Jakina da Dureroren koadro baten irudia hartu zuela buruan Schubert malenkoniatsu eta erromantikoak hari-kuartetoa konposatzeko. Irudi hori gero erabilia izan da heriotzaren ondorio lazgarri, gogor eta gupidagabeak adierazteko. Durerok, dena dela, horretarako bidea eman zuen, bere koadroa pintatzeko, kanta zahar bat hartu baitzuen oinarrian. Gero Durerok buruan izandako kanta zaharrari doinua jarri zion Schubertek, doinu hunkigarria, dena esan behar bada. Eta Aritz Gorrotxategik Schubert eta Durero biak hartu eta barneratu ditu.
Literatura, ezer izatekotan, iraganaren eta orainaren arteko etengabeko elkarrizketa baita, iragana orainean nahastea. Horixe dela, uste dut, liburuaren helburua. behintzat. Aritz Gorrotxategik idatzi duenak hori pentsatzera garamatza. Irakurri besterik ez, Rip van Winkle erredimitua. Irakurri eta gero, Washington Irvingen itzala ikusiko dugu etxean, gelaz gela korrika.
Badira bestelako musikak ere: April in Paris, Ipanemako emakumea. Hala ere musika horiek ez dute estaltzen azpitik gora irten nahian dabilen doinua, ipuin guztietan eta bakoitzean sentitzen dena.
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi