kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Bidean ikasia / Arantxa Urretabizkaia / Pamiela, 2016

Ezinbesteko lekukotasun literarioa Mikel Ayerbe / Berria, 2016-12-04

Arantxa Urretabizkaiak alardearen inguruko gertakari eta ingurumariak jorratu ditu Bidean ikasia liburuan. Generoari dagokionez, saiakera, kronika literario edota autolaguntza liburu gisa ere irakur daiteke, lekukotza propioak, idazketa kritikoa, barne eztabaidak eta irakurlearen posizionamendua sustatzen dituen neurrian, tonu intimo bezain argi bati esker, gainera. Baina, oro har, nobela bat dela esan behar da, edo irakurle honek hala irakurri du bederen; hori bai, irakurketa pausatua eskatzen duen kontakizuna da, inondik ere.

Liburuaren azpitituluan (1993-2016) zehaztu izanagatik, 1992 urrun hartako lehen pausoetatik abiatzen du kontakizuna Urretabizkaiak (nahiz eta hasieraren hasieraren hasierak urrunago ere atzeman; Whatsapp bidez ere iritsi zaidan pasartearen mezuak aditzera eman didanez), eta alarde parekidearen aldarrikapenaren nondik norakoak bildu ditu, atal labur bezain sakonetan. Eta borroka hori (eta beste barne borroka asko) hain hurbiletik kontatzen saiatzea —neutraltasun ekidistante osoz aritu gabe bada ere, distantzia jakin batetik kontatzea— idaztankera zintzo bezain egiatia lortuz ekarpen bat da bere horretan. Pertsonala, politikoa bezain literarioa eta polifoniko bihurtzen baita Bidean ikasia.

Era berean, esplizituki adierazitakoak irakurtzeaz gain, lerroartekoa irakurtzea ere sustatzen du idazleak, eta, ondorioz, esango nuke testuak ahalegin sortzailea exijitzen edo interpelatzen diola norbanakoari, esan gabekoen eta iradokitakoen arteko hutsuneak betetzeko premia sentituko baitu liburuari lotzen zaionak. Helburua, ordea, ez da irakurlea konbentzitzea, baizik eta ikuspegi zehatz bat azaltzea gertaera kate ulergaitz baten inguruan.

Neu ere 9 urterekin jabetu nintzen danborra (edota atabala, nire kasuan) joz desfilatzearen behar terapeutiko-aldarrikatzaileaz (ikus, bestela, azkenaldian hainbeste ugaldu diren emakume ahaldunduen kale-perkusioko taldeak), eta kantineren (edota banderadunen, nire kasuan) rolak eta zuzendarienak ia betidanik izan ditut jo puntuan. Baina bakoitzak egin dezala bere irakurketa politiko-afektibo-ideologikoa, nahiz eta liburu honekiko jadanik izango diren aurreiritzi negatiboek balizko irakurle kutsatu horri bakarrik egin kalte… Beldur barik edo galtzeko gutxi duenaren begiz eta eskuz idatzi baitu Urretabizkaiak ertz askoko kontakizun hau, era eskuzabal, enpatiko eta ulerkor dotorean.

Izan ere, esan dut Urretabizkaiaren lan berria nobela bat dela, eta berresten dut, errealitatea irakurtzen aritu naizela jakitun izanagatik, fikzioak soilik eman dizkidakeen giltzarrien ildotik ulertu ditudalako narrazioan kontatutako kontu asko. Eta errealitatea fikzio gisa interpretatzera ere iritsi naiz, eguneroko (edota urteroko) borrokak (kanpokoak zein norberaren inguru hurbilekoenak) liburu hau bezain ongi irakurtzeraino kasik. Orain arte egunkarietatik, irrati-telebistetatik edota prentsa hori eta txutxumutuetatik besterik ez nekienari ahotsa eman baitio idazleak Bidean ikasia ezinbesteko lekukotasunean, eta bai ederki asmatu ere. Eta nobelaren amaiera aldez aurretik jakin arren, amaieraren amaieraren amaiera itxi gabe dago oraindik.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak