kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Linbotarrak / Asier Serrano / Pamiela, 2016

Zorionaren errua Edorta Jimenez / Deia, 2016-10-15

Barkatu ahalko dizkit Linboa zer den badakien balizko irakurleak horri buruzko sarrerako hitz batzuk. Neure eskarmentuz ikasi baitut adin batetik beherakoek Babelgo Dorrea zer den ere ez dakitela eta, beraz, guk “hemengo hizkuntza anabasak Babelgoa ematen du” diogunean ez dakitela zertaz ari garen. Zer esan, bada, Linboa, linbotarrak eta erro horretako beste batzuk aipatuz gero.

Katolikotasun klasikoaren mundu-ikuskeran Linboa delakoa zer-eta Zeruak, Infernuak eta Garbitegiak —edo Purgatorioak— halako gune-multzo bat osatuko luketen mundu honetatik kanpoko eta, beraz, heriotzaren osteko lekuak lirateke. Arima gorputzetik askatuentzako urbanizazio antzekoa. Linboa bataiatuak izateko era edo aukera barik hildako jaio berri-berrientzako gunea litzateke, hots, errurik ez dutenentzat, bekaturik egiteko aukerarik hil direnentzakoa alegia. Bada, erabileraren erabileraz, Babelgo Dorrea lehengo jendartean hizkuntzei buruz egiten hasteko erabiltzen den lege berean erabili ohi dira Linboan bizi eta antzekoak jende maleziarik gabekoez, jende lainoez hitz egiteko. Haatik, ez dirudi Asier Serranok Linbotarrak tituluaren bidez proposatzen digun olerki-bildumako Linboa hori denik. Ezta inondik ere.

Egia, Linbotarrak liburuko lehenengo olerkia Linboa da. Hor ageri zaigun Linboa katolikotasun klasikokotik eta jendarteko erabilera arruntekotik urrun dago, ostera. Hain urrun ezen, ematen duela Serranok, profeta-ahotsez ia, proposatzen diguna Infernura bidaiatzea dela. Hemengo eguneroko bizitza den honexetara, hain zuzen.

Olerkiz olerki, irudiz irudi dakarkigun egunerokoaren infernu honetan jende zoriontsurik ere badenez, itxuraz, Serranok argi utzi nahi digu badela “zorionaren errua” delakoa ere. Hitzok, Kondairak dio izeneko olerkian erabili ditu, baita ere haren arrastoa oharren artean galdu zaidan beste olerkiren batean ere. Ez bada Linbotarrak honekin batera ia argitaratu duen Ate osteko itzalak izenekoan.

Utz dezagun bada Linboa kontzeptua eta gatozen hona, Infernura, eta behin infernuan mintza gaitezen madarikatuez, hau da, besteen zoriontasunaren errua dutenez; mintza gaitezen botereaz eta botearen botereaz “iraganeko elbarrituen zirkuan enperadorea izan daitekeela” jabetu denaz; edo “inoiz existitu ez den iraganaz”, elkartean “bazkaltzeko dugun Atxagaren basurde zuriaz”; mintza gaitezen porrotaz eta onar dezagun —proposatzen digu Serranok liburuko azken lerroan— erratu egin garela orain arteko bizitzan eta beste bat izan behar zatekeela etxera igo behar genuena: “Zu izan behar zinen, ezezagun maitea, zu ez beste inor etxera igo behar nuena”.

Olerki horren aurretik, azkenaurrekoa, Gorpua izenekoa paratu du Serranok. Hilda ikusi du poetak bere burua. Gorpu. Linbora joateko ala Infernura joateko hil den gorpu datzan Serrano hori, alferrikako galdera da gune-sistema hori asmakeria hutsa dela badakienarentzat. Olerki horretaraino iristeko beste hogeita sei daude. Guztiak irakurrita liburuaren gakoa zorionaren erruaren horrexetan dagoelakoan geratu naiz.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak