kritiken hemeroteka

8.121 kritika

Azken kritikak

« | »

Linbotarrak / Asier Serrano / Pamiela, 2016

Zorionaren errua Edorta Jimenez / Deia, 2016-10-15

Barkatu ahalko dizkit Linboa zer den badakien balizko irakurleak horri buruzko sarrerako hitz batzuk. Neure eskarmentuz ikasi baitut adin batetik beherakoek Babelgo Dorrea zer den ere ez dakitela eta, beraz, guk “hemengo hizkuntza anabasak Babelgoa ematen du” diogunean ez dakitela zertaz ari garen. Zer esan, bada, Linboa, linbotarrak eta erro horretako beste batzuk aipatuz gero.

Katolikotasun klasikoaren mundu-ikuskeran Linboa delakoa zer-eta Zeruak, Infernuak eta Garbitegiak —edo Purgatorioak— halako gune-multzo bat osatuko luketen mundu honetatik kanpoko eta, beraz, heriotzaren osteko lekuak lirateke. Arima gorputzetik askatuentzako urbanizazio antzekoa. Linboa bataiatuak izateko era edo aukera barik hildako jaio berri-berrientzako gunea litzateke, hots, errurik ez dutenentzat, bekaturik egiteko aukerarik hil direnentzakoa alegia. Bada, erabileraren erabileraz, Babelgo Dorrea lehengo jendartean hizkuntzei buruz egiten hasteko erabiltzen den lege berean erabili ohi dira Linboan bizi eta antzekoak jende maleziarik gabekoez, jende lainoez hitz egiteko. Haatik, ez dirudi Asier Serranok Linbotarrak tituluaren bidez proposatzen digun olerki-bildumako Linboa hori denik. Ezta inondik ere.

Egia, Linbotarrak liburuko lehenengo olerkia Linboa da. Hor ageri zaigun Linboa katolikotasun klasikokotik eta jendarteko erabilera arruntekotik urrun dago, ostera. Hain urrun ezen, ematen duela Serranok, profeta-ahotsez ia, proposatzen diguna Infernura bidaiatzea dela. Hemengo eguneroko bizitza den honexetara, hain zuzen.

Olerkiz olerki, irudiz irudi dakarkigun egunerokoaren infernu honetan jende zoriontsurik ere badenez, itxuraz, Serranok argi utzi nahi digu badela “zorionaren errua” delakoa ere. Hitzok, Kondairak dio izeneko olerkian erabili ditu, baita ere haren arrastoa oharren artean galdu zaidan beste olerkiren batean ere. Ez bada Linbotarrak honekin batera ia argitaratu duen Ate osteko itzalak izenekoan.

Utz dezagun bada Linboa kontzeptua eta gatozen hona, Infernura, eta behin infernuan mintza gaitezen madarikatuez, hau da, besteen zoriontasunaren errua dutenez; mintza gaitezen botereaz eta botearen botereaz “iraganeko elbarrituen zirkuan enperadorea izan daitekeela” jabetu denaz; edo “inoiz existitu ez den iraganaz”, elkartean “bazkaltzeko dugun Atxagaren basurde zuriaz”; mintza gaitezen porrotaz eta onar dezagun —proposatzen digu Serranok liburuko azken lerroan— erratu egin garela orain arteko bizitzan eta beste bat izan behar zatekeela etxera igo behar genuena: “Zu izan behar zinen, ezezagun maitea, zu ez beste inor etxera igo behar nuena”.

Olerki horren aurretik, azkenaurrekoa, Gorpua izenekoa paratu du Serranok. Hilda ikusi du poetak bere burua. Gorpu. Linbora joateko ala Infernura joateko hil den gorpu datzan Serrano hori, alferrikako galdera da gune-sistema hori asmakeria hutsa dela badakienarentzat. Olerki horretaraino iristeko beste hogeita sei daude. Guztiak irakurrita liburuaren gakoa zorionaren erruaren horrexetan dagoelakoan geratu naiz.

Azken kritikak

Alaska
Castillo Suarez

Irati Majuelo

Poesia bizitzeko eta sentitzeko modua da
Karmele Igartua

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pantailen garaipena
Iñigo Martinez Peña

Jon Martin-Etxebeste

Axularren gerizapean
Kepa Altonaga

Asier Urkiza

Emakume bat
Annie Ernaux

Nagore Fernandez

Atsoa
Victor Catala

Joxe Aldasoro

Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena

Jon Martin-Etxebeste

Lur gainean, itzal azpian
Leire Milikua Larramendi

Irati Majuelo

Gu gabe ere
Itziar Ugarte Irizar

Mikel Asurmendi

Alaska
Castillo Suarez

Jon Martin-Etxebeste

Alaska
Castillo Suarez

Maddi Galdos Areta

Puskak
Irene Pujadas

Asier Urkiza

Norberak maite duena
Miren Billelabeitia

Nagore Fernandez

Beirazko kanpaia
Sylvia Plath

Hasier Rekondo

Artxiboa

2023(e)ko martxoa

2023(e)ko otsaila

2023(e)ko urtarrila

2022(e)ko abendua

2022(e)ko azaroa

2022(e)ko urria

2022(e)ko iraila

2022(e)ko uztaila

2022(e)ko ekaina

2022(e)ko maiatza

2022(e)ko apirila

2022(e)ko martxoa

Hedabideak