kritiken hemeroteka

8.531 kritika

« | »

Dora Bruder / Patrick Modiano (Monika Etxebarria) / Igela, 2015

Historia berreraiki beharraz Iraitz Urkulo / Berria, 2016-03-06

Eleberri labur honetan Patrick Modianok bere obsesio nagusietako bati heltzen dio: desagertutako norbaiten bilaketa. 1988ko abenduan Paris-Soir egunkarian 47 urte lehenago, hau da, 1941. urtean argitaratutako Dora Bruderren desagerpenaren iragarpena nahikoa zaio idazleari istorioa abiatu eta Frantziaren okupazio garai nahasian zehar neskato judua Auschwitzera eramango duten pausoei jarraituz osatzeko.

Pello Lizarraldek adierazi duen bezala, Modianoren obran, pertsonaiak ez ezik, Parisko hiria ere protagonista da. Hala erakusten du autoreak ia xehetasun topografikoz egiten dituen Parisko kale eta eraikinen deskribapenetan. Bibliografia zabala eta plano eta argazkien erabilera salatzen duen teknika narratibo horren bidez, II. Mundu Gerra garaiko eta gaur egungo Paris, fikzioan biak elkarren ondoan edo gainjarrita irudikatzen ditu maiz, denboraren iragaite geldiezina eta espazioaren aldaketa azpimarratuz.

Testuan bertan, bestalde, jaiotze- edo ezkontza-agiriak, udal fitxak, okupazio aldiko polizia-txostenak, erregistroko dokumentuak edota lekukoengandik jasotako informazioak txertatzen ditu, egindako lan bibliografiko sakonaren erakusgarri. Oro har, sentimenduak islatzeari arreta handirik eskaintzen ez dion nahiko narrazio aseptikoa bada ere, pasarte asko eta askotan itxura guztiz objektiboa hartzen duena, paradoxikoki estilo xume, garbi eta hotz horrek oso irakurketa emozionala bideratzen du. Are gehiago, une jakinetan samurtasun puntu bat ere antzeman daiteke, garaiaren latzak behartutako pertsonaien bizimodu prekarioagatik eta kontatzen diren egoera delikatu xamarrengatik, ziurrenik.

Ariketa metaliterario erabatekoan, narratzaileak Dora Bruderren bizitzaren inguruan ahalik eta datu gehien biltzeko obsesioak jotako detektibe eta, aldi berean, eleberriko idazle gisa aurkezten du bere burua. Jokaera horrek, alde batetik, neskatoak ibilitako Parisko kale eta leku berberetan igarotako haurtzaro eta gaztaroan izandako inpresio eta bizipenak gogora ekartzea ahalbidetzen dio Modianori; bestetik, dokumentazio zabalean agertzen diren ezezagun ugariren kasuak aipatzeko aukera ere ematen dio; Frantzia eta Alemaniako esparruetara bidalitako juduenak, esaterako. Halere, informaziorik ezean —garai hartako agiri historiko gehienak alemaniarrek su emanda suntsituak izan baitzen—, egiaztatutako datu apurretan oinarrituta eraikitzen dituen balizko hipotesiekin betetzen du diskurtsoa, era horretan haren ikerketa zorrotzak utzitako hutsuneak osatuz.

Nobel saridun bati dagokion trebeziaz, Patrick Modiano Dora Bruderren kasu konkretutik abiatzen da, baina neskatoaren ibileren atzetik doala, kontaketak pertsonaia bakar horren istorioa berehala gainditzen du, beste behin Frantziako Okupazioa bizitako juduen esperientzia kolektiboa fidelki jasotzeko. Eta, bide batez, historia berreraiki beharraz mintzo zaigu, memoria berreskuratzearen garrantziaz.

Azken kritikak

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Asel Luzarraga

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak