« Zu eta biok | Urradura sakon batetik »
Beltzaren koloreak / Jon Alonso / Susa, 2016
Nobela beltzaz Javier Rojo / El Diario Vasco, 2016-02-06
Saiakera baten aurrean gaude non euskal idazleak nobela-genero horrek historian zehar eskaini dituen emaitzak errepasatzen dituen. Ez da literaturaren alorrean egindako ikerketa lana, jatorriz eta itxuraz nobela beltzak irakurtzean sortzen diren iradokizunak, ideiak, hausnarketak biltzen dituen ohar-bilduma baizik. Ohar horien atzean idazleak Elizondon 2015ean egindako mahai-inguru baterako erabilitako materiala aurkitzen da. Material hori nolabait sistematizatu du Alonsok, oharrak nobela beltzaren historiaren arabera ordenatuta. Edonola ere, oraindik ere gelditzen da liburu honen egituran oharren forma hura. Alonsok nobela beltzaren historia marka dezaketen lau ataletan sailkatu ditu oharrak. Lehenengo atalean genero honen klasikoetan zentratzen da. Eta horretarako Hammet eta Chandler bezalako idazleen lanetatik abiatuta, honelako nobelen kanon moduko bat aurkezten du. Korpus bezala euskaraz irakur daitezkeen nobelak agertzen dira, batez ere Igela argitaletxearen eskutik argitaratu direnak, honetan Jon Alonsok malgutasun handiz jokatzen badu ere. Eta eredu horiek azaltzerakoan, ikertzailearen irudia ezin hobeto azpimarratzen digu, jarrera kriminala argitu nahi duen pertsona erdigunean kokatzen baita bere argumentazioan. Hurrengo atalean modelo hori nola txertatzen den Europan azaltzen du, eta beste eskualde eta beste garai batekoa den nobela genero honek sinesgarritasunaren aldetik lehenengo ahuleziak erakusten ditu. Ahulezia hauek nabarmendu egiten dira “Polizia sozialdemokrataren aroa” deitzen den atalean. Krimena argitu nahi duena ez da, dagoeneko, polizia-indarrak mesfidantzaz ikusten dituen ikertzailea, baizik-eta polizia barruan kokatzen den pertsonaia jatorra, oztopo guztien kontra krimena argitu nahi duena. Azken atalean, besteak beste Dolores Redondoren kasuaz hitz egiten du. Azken ataletara heltzean Jon Alonsoren ikuspuntua urrunduz doa literaturatik eta gehiago zentratzen da planteamendu ideologikoetan, polizia jator eta demokrataren irudia sinestezina zaion aldetik. Nire ustez idazleak arreta gehiegi jartzen dio ikertzailearen irudi horri, inpresioa baitaukat honelako nobeletan askotan jarrera kriminala askoz interesgarriagoa dela horren gaineko ikerketa baino.
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Asier Urkiza
Paziente isila
Alex Michaelides
Nagore Fernandez
Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa
Aritz Galarraga
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Mikel Asurmendi
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Jon Jimenez
Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz
Amaia Alvarez Uria
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Aitor Francos
Urrats galduen hotsa
Luis Garde
Jose Luis Padron
Simulakro bat
Leire Ugadi
Ibon Egaña
Bigarren sexua
Simone de Beauvoir
Mikel Asurmendi