susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Momentu goren horiek | Heriotzarantz alderrai »

Lainoa janez / Juan Kruz Igerabide / Erein, 2015

Euriaren inguruan Javier Rojo / El Diario Vasco, 2016-01-09

Juan Kruz Igerabideren azken poema liburua metafora handi baten inguruan egituratuta dago. Liburuak “Lainoa janez” du izenburua baina metafora handi hori zeharka baizik ez da aipatzen izenburu horretan. Osagai egituratzaile moduan agertzen den irudi hori euria da. Lehenengo momentu batean euri-garaitik idatzita dagoela ematen du. Talai horretatik begira agertzen zaigu subjektu poetikoa. Atzera begira dugu beraz, oroitzapenetan bere izaera aurkitzen baitu subjektuak. Alde honetatik, oroitzapenen eta egitasmoen orekaren aurrean nabarmena da subjektua oroitzapenen aldean jartzen dela, gehiago baitago iraganera begira etorkizunera baino, Baina nostalgiaz betetako begirada egon litekeen leku horretan idazleak ironia puntu bat jartzen ere jakin du. Eta horretarako poeta bere burua urrunetik ikusteko gai agertzen zaigu, nitasuna subjektu moduan ez ezik objektu moduan ere aurkezten duelarik. Baina euriak izaera bikoitza duen aldetik aukeratu da irudi hori ardatz moduan agertzeko, azken finean kontrakoak batzeko ahalmena baitu. Euria poema batzuetan zerua eta lurra lotzen dituen hari modukoa da, zerua lurrera hurbilduz, zerutiarra eskueran utzita. Baina batez ere euriaren izaera bikoitza urtaroekin erlazionatzen denean agertzen zaigu. Lehenengo momentuan udazkeneko euri baten aurrean kokatzen gara poema hauetan, baina udaberrikoa ere bada euria, eta orduan amaiera baten iragarle izan beharrean hasieraren iradokitzaile dugu euri hori. Euriaren irudian malkoak daude, noski, baina baita ere lurra eradoskitzen duen ura. Existentziaren metafora bezala agertzen zaigu horrela, heriotza eta bizitza batuz. Bere poemetan Igerabidek esentzialera jotzen du, haikuetan ohikoak diren baliabideak edozein poematan ere erabil daitezkeela erakutsiz; hitzak, beraz, biluzik agertzen zaizkigu, apaindurarik gabe, azken finean Igerabidek poemak egiteko duen teknika soberan dagoen guztia kentzean baitatza. Artea, literatura eta filosofia lagun dituelarik, poesia honetan Igerabide gizakiak gizakiago bihurtzen dituen transzendentziaren bila dabil, gizakia beti erdigunean jarrita.