« Besterik da atsegina | Ordaina »
Poeta New Yorken / Federico Garcia Lorca (Juan Luis Zabala) / Erein, 2003
Protestaren arkitektura Jose Luis Padron / Bilbao, 2015-11
75 urte Federico Garcia Lorcaren Poeta en Nueva York argitaratu zela Mexikon. Liburua 1940an argitaratu zen lehen aldiz. Izan ere, 36ko Gerrak eragotzi zuen lehenik liburuaren argitalpena, eta egilearen heriotzak gero, 1936ko abuztuaren 16an frankistek atxilotu eta fusilatu egin baitzuten Garcia Lorca.
New Yorkera egiten duenean bidaia, Lorcak modernitatearen munduarekin bat egin eta hiriaren bere ikuspegia agertzen du. Lorcak agertzen duen hiria, New York hori, kaosaren munduaren agerpena ere bada. Pausu bat eman zuen, eta gaur bizi dugun mundua, hiriarena, modernitatearena, eta postmodernitatea ere, horiek agertu zituen poema liburu handi horretan.
Liburuaren ‘arkitektura’ guztia ez da nahitaez negatiboa. Egia da olerkiak bereziki eraginkorrak direla kapital metaketan oinarritutako sistemaren kontraesanei eta miseriari egindako salaketari dagokienez, baina larriminak leku egiten dio alaitasunari eta hirian naturarekin gozatzeko aukerari ere.
Poeta en Nueva York da Lorcaren libururik ezagun eta zabalduena, enblematikoena. New Yorkeko Columbia Unibertsitatean egonaldia egin zuen 1929. eta 1930. urteetan, eta Lorcak argi eta garbi erakusten duen jarrera antimaterialista hori, guztiz lotuta dago 1929ko urriaren Wall Streeteko porrotarekin. Poetarentzat errudun nagusia finantza gune hori da, gizarte-klaseen arteko desberdintasun izugarri krudelez eratu den hirian.
Juan Luis Zabalak hartu zuen Poeta en Nueva York liburuko hiria, liburuko espiritua, New York hura euskal hizkuntzatik ere ikusgarri egin eta geure eskura jartzeko lana.
Ereinek 2003an argitaratu zuen paperezko edizioan. Susak Juan Luis Zabalak itzulitako Poeta New Yorken osorik, eta Garcia Lorcaren testu euskaratuei buruzko informazioa eta horietako batzuk irakurgai jarri ditu Armiarma web gunean.
Poeta New Yorken, unibertsala eta konkretua, pertsonala eta kolektiboa, bidaia da mendebaldeko gure zibilizazio honetako zimenduetaraino, Lorcak inork ez bezala ikusten eta ulertzen jakin zuen munduraino, horren iluntasunak eta bere hilketaren lotsagarrikeriak irentsia izan zen arte.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez