Lorea Gernika, andrazko bat / Koldo Izagirre / Susa, 2015

Pertsonaia aitzakia Javier Rojo / El Diario Vasco, 2015-07-17

Antza denez, Koldo Izagirreren “Lorea Gernika, andrazko bat” izenburuko liburu honen jatorria idazleak aldizkari baterako prestatu behar izan zituen testu batzuetan aurkitzen da. Pertsonaiak harrapatu omen zuen idazlea eta testu horiek osatuta eta liburu formatua emanda sortu zen idazlan hau, nobela eta narrazio bildumaren artean koka daitekeena. Liburuari batasuna ematen dion osagaia protagonistaren presentzia da, edo zehatzago esateko, protagonistak duen izenaren presentzia. Protagonistaren izena, horixe baita liburuaren osagai estrukturatzaile nagusia. Horren inguruan eraikita dago liburua, baina bertan agertzen den informazioa kontuan hartuta, nekez osa dezakegu haren biografia. Datu solte batzuk eskaintzen dira, idazlanean noizean behin errepikatzen den gertakari zehatz baten protagonista da eta askoz gehiagorik ez. Ezaugarririk gabeko emakumea dirudi batzuetan, hain zehaztugabea da-eta. Hau guztia kontuan hartuta, ematen du pertsonaia aitzakia dela beste gauza batzuez aritzeko. Eta Koldo Izagirreren literaturan askotan ikusi izan dugun bezala, “beste gauza horiek”, hau da idazleak benetan aipatu nahi dituen gaiak, zeharka eta lausotuta geratzen dira, bere gauzarik garrantzitsuenak isilpean uzten duen horretan (elipsietan azken finean) aurkituko balira bezala.

Pertsonaiak, dena dela, badu ezaugarri bat, izenaz aparte, agian koherentziaz agertzen zaigun ezaugarri bakarra: pertsonaia behin eta berriro iraganera begira bizi dela. Emakume adinduna izanik, bizi izandakoa bizitzeko duena baino garrantzitsuago da, eta horren ondorioz modernitatearen aurreko jarrera ezkorra du. Ez du ulertzen oraingo mundua, eta lehengo mundua, non indefinizio postmodernoak lekurik ez zeukan, erosoagoa da berarentzat.

Idazkera dela-eta ere zerbait esan daiteke: idazle gutxi daude euskara eta erretorika Koldo Izagirrek bezain ondo menperatzen duenik, eta halaxe erakusten du liburu honetan. Baina batzuetan trebetasun hori kaltegarria izan daiteke, gehiegi hanpatua agertzen denean estiloak beste guztia ezkutatu dezake-eta.