« Ustezko nobela bat | Dena dela »
Txantxanberde kantaria / Joan Mari Irigoien / egilea editore, 2015
Aldarrikapenak Javier Rojo / El Diario Vasco, 2015-07-11
Hilabete gutxiren aldearekin Joan Mari Irigoienek bi poema liburu plazaratu ditu. Bigarrenak “Txantxanberde kantaria” du izenburua eta gaiaren aldetik aurrekoa bezalakoa ez bada ere (aurrekoan, “Bi urteko kronika fakultatiboa”n, bere gaixotasuna zuen hizpide), asmoz eta jarreraz, antzeko planteamendua aurkezten dute bi liburuek, testigantzaren eta aldarrikapenaren artean kokatzen baitira poemak. “Txantxanberde kantaria”ren hasieran hitzaurre bat dago, eta bertan adierazten du (“excusatio non petita”) agian bere poemek, batzuen ikuspuntutik begiratuta, ez dutela literatur balio handirik izango. Idazlea jakitun dago urgentziaz idatzitako testuak direla, mezu bat zabaltzeko asmoarekin egindakoak. Bestalde, badirudi idazleak balizko irakurleen gainean irudi bat eraiki duela, bere poemen hartzaileei buruzko aipamenen bat egiterakoan normalean hartzaile hauek “gazteak” baitira. Irakurleak leziatzeko asmoarekin egindako testuak dira, beraz.
Planteamendu nagusi moduan, liburuari batasun ideologikoa emateko balio duen oinarrizko planteamendu moduan, ekologia agertzen da. Irigoienen ikuspuntutik begiratuta, ekologiak bideratu behar ditu gizakien urrats guztiak. Baina liburu honetan ulertzen den bezala, ekologia naturalezaz arduratzeaz haraindi doa. Dena, ona izango bada, ekologikoa da. Beraz, ikuspuntu ekologiko horren barruan askotariko osagaiak agertzen dira: naturalezaren aldekoak, jakina; gerraren aurkakoak; boteretsuen aurkakoak (arazo bat: boterea erlatiboa delarik, zer gertatzen da boteretsuak “gu” garenean?); bankariak eta elizan agintzen dutenak ere idazlearen geziaren ituan agertzen dira… Ematen du topiko guztiak bildu eta elkartu dituela poema horiek egiterakoan, ideologiaren aldetik guztiz manikeoa den idazlana sortuz.
Poema biluziak dira, ia baliabide poetikorik gabekoak. Bakarrik gregeriak imitatuz hitzekin jolasean hasten denean poesiaren ezaugarriren bat aurkitzen da. Hasieran esandakoa: poemak barik aldarrikapenak eta testigantzak dira lerro moztuak dituzten testu horietan agertzen direnak.
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Joxe Aldasoro
Lanbroa
Pello Lizarralde
Mikel Asurmendi
Sorginak, emaginak eta erizainak
Barbara Ehrenreich / Deirdre English
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Mikel Asurmendi
Gerezi-denbora
Montserrat Roig
Amaia Alvarez Uria
Presbiziak lagundu omen digu
Edu Zelaieta
Mikel Asurmendi
Itsaso amniotikoa
Oihane Jaka
Aitor Francos
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Jon Jimenez
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Asier Urkiza
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
Nagore Fernandez
Fiesta: Eguzkia jaikitzen da
Ernest Hemingway
Aritz Galarraga
Biharraren hegietan
Maddi Sarasua Laskarai
Maddi Galdos Areta
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Aiora Sampedro
Aingeruak eta neskameak
June Fernandez
Ibon Egaña