susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Zangotraba edo giza kondizioaren metafora | Postariaren mendekua »

Ametsak ere zain / Mikel Antza / Susa, 2015

Porrotak zizelkatutako garaipen ametsa Hasier Rekondo / Berria, 2015-05-24

Mikel Antzaren (Donostia, 1961) ibilbide literarioak antzerkiaren eta narrazioaren itsaso “arrazionalagoak” zeharkatu ditu orain arte. Argitaratutako lehen poemario honetan, Ametsak ere zain (Susa, 2015), ibilbide politiko zein existentzialaren gaineko ahots lazgarri bezain barnerakoiak uztartu nahi izan ditu, ametsaren molde “irrazionalagoa” zizelkatuz. Joseba Sarrionandiaren hitzaurrean bertan ematen zaigu kontraesankorra ere gertatu litekeen askatasun egarri baten berri, “askatasuna kanpotik helduko litzatekeen zerbait ez dela eta kartzelan bilatzen du presoak, non eta azken txokoan, norberaren baitan, eta lagunengan”.

Norberaren baitako hori iruditu zait Antzaren ahots poetikoaren alderik lortuena eta erakargarriena, ezbairik gabe. Militantearen testigantza politikoaren aztarnak liburu osoan zehar barreiatzen badira ere, liburua bera testigantza horren oximoron poetikoa izanik, Antza poetak ez du inoiz galduko irudigintza ferekatzeko grina. “…hemen nago / ihes ederrean baitaratua / aurreikusi gabekoa idazten / hatz herdoilduetan elur gorri / begietan antzigar gandu / mihi izotz ezpata hauskor…”.

Liburua sei azpiataletan banatuta dago, bakarrizketa poetikoaren moldeari jarraiki betiere , poema luzeak maisuki ehunduz: Intro, Bellum, Carcer, Mors, Invictus eta De Profundis. Guztietan emango zaigu “ETAkoa / nintzen / naiz / eta izango naiz” pertsonaia publikoaren berri, modu pertsonalagoan edo publikoagoan eman ere. Politikaz edo poetikaz idatzi beharraren gaineko dikotomia antzuetan erori baino lehen, esan dezadan, egilearen nondik norakoa ezagututa liburuak aurreiritzi ugari jasoko dituen arren (zenbaitzuk hegaldatu dira honezkero iruzkin literarioen gordelekuetan barrena), kalitate literarioa ezin zaiola ukatu, esaterako, Susa argitaletxeak azkenaldian kaleratutako kartzelako liburu lar errepikakorrei aise gailentzen baitzaie.

Lehen lerroan bizitako gerraren gaineko testigantzan damu aztarnarik bilatu nahi duenak jai du. “… ez al duk deus esan behar odolaz?” bere buruari gaztigatu galdera jakinari horrela erantzun baitio poetak: “ez dut nik hautatu herri hau / ez dut nik hautatu hizkuntza hau / altxatu naiz / herritarrak zapaltzen dituztenen kontra / garaiturik gabeko garaipena amets”. Ezer hautatu ez badugu, zertarako hautatu zerbait? Hitzon egileak berak “baina lasaigarriagoa izango da esatea: geu gara kapitalismoa” adieraziko du Carcer atalean. Kontraesanak kontraesan, zerbait baldin bagara kontraesan itzel bat besterik ez, Antza poetak Antza gizakiaren gaineko potretik errealena emango digu Mors ispilu iraulian: “Badoa bizia ausikika / hanketan eta besoetan / bihotzean eta garunean / bide bazterrean zaurituta / hatsanka erori garenoi / jaramonik egin gabe”.

Zenbait pentsamendu “politikoki ez zuzen” ere agertzen ditu poetak, baita politikoki lerrokatzen zaienekin ere. Niri bezainbat bitxi egin liezazkioke irakurleari ere: “… bizi zareten ez-munduaren copyrighta / salatariak eta gezurtiak saritzen / egia eta elkartasuna zigortzen…”. Nork du egiaren copyrighta amets honetan?