susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Plusbalio poetikoa | Das Kapital »

Beltzuria / Ixiar Rozas / Pamiela, 2014

Ahotsaren bila Javier Rojo / El Correo, 2015-03-14

Eman dezagun “Beltzuria” izenburua duen liburu hau elebenia dela. Halaxe bada, idazlan honetan Ixiar Rozasek fikziozko istorio bat kontatuko liguke, non lehenengo pertsonan hitz egiten duen narratzaile bat bere aitonaren irudia osatzen saiatzen den. Narratzailearen aitona bertsolaria izan zen, eta Espainia oraindik ere Afrikako Iparraldeko koloniak gordetzen lehiatzen zelarik, Marokoko Gerrara joan behar izan zuen, Espainiaren ohorea basamortuan defendatzearren. Beste hainbat pertsonak jasan behar izan zuten tragedia ezagutu zuen orduan gizon hark, “Xamuio” ezizenez ezagutuak. Narratzailea, beraz, oroimen lausoa gordetzen dion aitonaren irudiaren bila doa, hura osatzeko, irudi horretatik atal batzuk baizik ez baitzaizkio gelditzen. Eta aitonaren aztarna osatzeko egiten duen ibilbide honetan, haren ahotsa izango da garrantzitsuena. Izan ere, aitona bertsolariak gutxi hitz egiten baitzuen eta liburuan esaten den bezala “ez zuen ahots gozorik”. Eta azpimarratu behar da ahotsa dela bilatzen duena, hitza ez, hitza materializatzen duen ahotsa baizik. Beraz, osagai kontzeptualari garrantzia eman beharrean, gauzatze fisikoan jartzen da arreta. Eta ahotsa bilatzen duen bitartean, azken finean, narratzailea bere buruaren bila doa.

Liburua berezia da, estrainio xamarra, hori guztia kontatu nahi zaigula dirudielarik, idazlan honetan bilaketak narratzaileari egiten dion eragina azaltzen baitzaigu batez ere. Ez zaigu aitonaren irudia osatzen, ez zaigu bilaketaren kontaera era linealean agertzen, bilaketa horrek narratzailearengan uzten dituen inpresioak baizik.

Orain arte “Beltzuria” nobelatzat hartu dut, eta narratzaileaz hitz egin dut, eta ez idazleaz. Baina begibistakoa gertatzen da ez dagoela narratzailearen eta idazlearen artean banaketa egiterik, Ixiar Rozasek bere buruaz hitz egiten baitu behin eta berriro, idazlearen nitasuna idazlanaren erdigunean kokaturik.