kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Bizitzaren atea dukegu heriotza / Hartzabal - Joxan Artze / Elkar, 2013

Poesia urratuz Peru Iparragirre / Gaztezulo, 2014-03

“Xoriak belarriei bezain ozenki / liliak degie begiei kantu… // Lilia ere begiei bezain / ez ote zaie belarriei / xorien kantua distiratsu?”

Joxan Artze ‘Hartzut’ (Usurbil, 1939) idazle eta musikari, txalapartari eta poetaren hitzak dira. Iragan azaroan plazaratu ziren Bizitzaren atea dukegu heriotza (Elkar) eta Heriotzaren ataria dugu bizitza (Elkar), azken hogeita sei urteotan idatzitako poemekin osaturiko sei liburuko bilduma den horretako lehen biak. Ortzia lorez, lurra izarrez (Elkar, 1987) liburuaren ildo beretik datoz. Espiritualtasun kutsu nabaria dute giza ohiturak (batzuk) kritikatzen dituzten poemek. Espiritualtasun hori kristautasunaren eta Ekialdeko sinesmenen arteko dantza bat bezalakoa da.

Artzek ibilbide luze eta oparoa urratu du kulturgintzan. Gazterik atzerrira joan zen, Parisen denboraldi bat igaro, Londresetik pasa eta Estokolmon bizi izan ondoren, Euskal Herrira itzuli eta Ez Dok Amairu taldearen hasierako bileretan parte hartzen hasi zen. Anaia Jesusekin batera txalaparta jotzen zuen Ez Dok Amairuren emanaldietan. Talde horretatik kanpo ere, txalapartari loturik lan handia egin zuten Artze anaiek. Gaur egun, Joxan txalapartaren inguruko saiakera bat idazten ari da, anaiarekin batera egindako grabaketetan oinarriturik. Bestalde, poema liburu andana plazaratu du, eta hainbat etapa zeharkatu.

Aurrez aipatutako bi liburu horietako bat, edo biak, esku artean harturik ohartuko zara ez direla ohiko liburuak, -kasik- orriz orri zabaldu behar baitira liburuok, hatzekin banatu, askatu, liburua bera den poema osoa irakurri ahal izateko. Inork esan lezake, idatzita dagoenaz gain, liburu-objektua bera dela poema, Mikel Laboaren kantak dioen bezala irakurtzen diren poemak: “Lili bat / hartu / eta hostoz hosto / erantzi / eta harek zu ere / amets / eta harek zu ere / erantzi / eta hostoz hosto / hartu / lili bat”.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak