kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Hilen logika ezkutua / Jabier Muguruza / Erein, 2014

Zipriztin nihilistak Hasier Rekondo / Berria, 2014-12-21

“Heriotzaz kontatzen den guztia gezurra da. Errealitatea irain bat da, ukabileko bat bular aldean, eta haren kontrako ituna engainu bat da”, Sandor Marai idazle hungariar erbesteratuaren aipu nihilista erabiltzen du, beste aipu gogoangarri batzuen artean, Jabier Muguruzak (Irun, 1960) bere hirugarren liburuan, Hilen logika ezkutua(Erein,2014). Liburuaren nondik norakoa emango digu ukabilaren indarra duen aipu horrek.

Tonu minimalista, irakurterraz eta aparteko eztanda narratiborik gabekoa darabil musikari irundarrak, egunerokoaren argazki mindua eta lausotua 16 kontakizun laburretan islatu xedez. Narraziotan ez da gertakari liluragarririk jazotzen baina, bere xumean, zenbait ideia totemiko erabiliko ditu Muguruzak, hala nola, harreman sozialen azalkeria, krisialdi ekonomikoaren eragin zuzenak eta zeharkakoak, kulturaren, eta bereziki, musikarien egoera penagarria, eta aurreko guztiak eta gehiago biltzen dituena: heriotzaren eta bizitzaren zentzugabekeria…

Estilo minimal hori, postmodernitatearen olatu leunetan, bere muturrera eramateak baditu bere arriskuak ere, batez ere zenbait kasutan zirriborro narratiboa besterik ez gauzatzea edo hegaldi literarioan sortu litezkeen kalte sekundarioak nabarmenegiak izatea. Horrela bada, Muguruzaren estiloa zenbaitzuetan astuna gertatzen da, bilatzen duen efektuaren kontrakoa lortuz. Eta esango nuke elipsiaren erabileran dagoela gako nagusia: egunerokoaren argazki desitxuratua ematean demasezkoak dira deskripzio errepikakorrak Nicolae eta Andrei, Opor umoretsuakedota Ospakizun ausarta narrazioetan esaterako. Narrazioan aurrera egin ezinik dabilela antzematen zaio, sortu duen ideiaren pisu astunegitik askatu ezinik, ezinbestekoak ez zaizkigun datuak eskainiz. Bitxikeria gisa, pertsonaia askoren adin zehatza emateko obsesioa larregizkoa iruditu zait, zenbaitzuetan pertsonaiaren gaineko ezinbesteko informazioa bada ere, gainerakoetan ez dio ezer apartekorik eskaintzen kontakizunari. Hizkuntzaren erabilera ez da batere “praktikoa”, nolabait esatearren, eta ondorioz produktu literarioaren kalitatea nabarmen murrizten da. Euskararen erabilerak azterketa sakonagoa mereziko luke: erdarakada batzuk lar agerikoak dira, “gurasoei agurtu ondoren” edota “segitzen du joaten” moduko harribitxiak lekuko.

Ideien idazlea izanik, Muguruzak baditu nabarmendu beharreko zenbait dohaintza, batez ere ironiaren erabilera findua eta bizitzaren gaineko ikuspegi pertsonala islatzeko trebezia, Tonetti hemen zen, Beti aitzina eta Igogailuan preso kontakizunetan agertzen ditu, egunerokoan “fracking” kontraesankor bat sortzeko maisutasuna erakutsiz. Arestian aipatu da kontakizun guztiak irakurterrazak direla, horrek nolabaiteko dinamikotasuna ematen dio liburuari. Nabarmentzekoak dira, baita ere, musikarien egoeraren gainean idatzitakoak. Kazetaritza-estiloa neurtua darabil 52 Funtzio baietz narrazio esanguratsuan. Artean eta bizitzan ezinbestez aurrera egin beharrak zipriztin nihilistak ondorioztatzen ditu.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak