kritiken hemeroteka

8.485 kritika

« | »

Sacamantecas nuen aita / Aitor Arana / Txalaparta, 2012

Sacamantecas nuen aita Lurdes Imaz / Aizu!, 2013-02

XIX. mendean Gasteiz inguruak izutu zituen Juan Díaz de Garaio Sacamantecas pertsonaia hartu du Aitor Aranak (Legazpi, 1963) bere azken eleberrian. Sei emakume bortxatu eta erail zituen arabarrak 1870 eta 1879 bitartean, eta garrotez hil zuten 1881ean. Munstroa gizatiartzeko asmoz edo, Adela alabaren ikuspuntua aukeratu du idazleak Sacamantecasen istorioa berreraikitzeko. Santa Klara komentuan moja, aitari buruzko egunkari txatalak errekuperatuko ditu, eta haietatik abiatuta Díaz de Garaioren istorioa kontatu nahiko du, bere galbahetik pasatuta.

Lanetik etxerakoan, Gasteiz inguruko errepideetan harrapatzen zituen emakumeak bortxatzen eta erailtzen saiatzen zen Díaz de Garaio, baita lortu ere sei aldiz. Zahartuz zihoala, gero eta zailagoa egiten zitzaion basatikeriak egitea, eta horri esker harrapatu zuten. Pasarte horiek eta alabaren kontaketak biltzen ditu nobelak 16 kapitulutan zehar.

Euskal Herriko hiltzailerik famatuenaren ibilerak ezagutzeko aukera ematen digu Aranak, baita garai haietako ohiturak ere: debekatuta zegoen makila-jokoa, “bideetako mari” izena zuten prostituten bizimodua, eta abar. Lan historiko interesgarria egin du idazleak pertsonaia horri buruzko dokumentazio bildu eta irakurleen esku ipintzeko.

Hala ere, nahiko planoa da nobela, erritmoa falta zaio eta bortxaketen kontaketak aspergarriak ere bihurtzen dira, ankerkeria horien narrazioak inoiz horrela deskribatu badaitezke, behintzat. Bestalde, alabaren ikuspuntua ez da batere argi geratzen, eta ez dio askorik eransten kontaketari; sobera dagoela esan daiteke.

Azken kritikak

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Hezur berriak
Ane Labaka Mayoz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Simulakro bat
Leire Ugadi

Mikel Asurmendi

Ezinezkoaren alde
Iñigo Martinez Peña

Mikel Asurmendi

Haize beltza
Amaiur Epher

Asier Urkiza

31 ipuin
Anton Txekhov

Aritz Galarraga

Odolaren matxinadak
Miren Guilló

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren Elizegi

Joxe Aldasoro

Zero
Aitor Zuberogoitia

Amaia Alvarez Uria

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Aiora Sampedro

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Mikel Asurmendi

Egurats zabaletako izendaezinak
Rakel Pardo Perez

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

Hedabideak